De Visconti-Sforza Zegewagen

Op een tweede kaart die behouden is gebleven uit de 15^e eeuw, de Visconti-Sforza Zegewagen (rechts), hebben de twee witte paarden gouden vleugels. Hierdoor kan je niet meer om een spirituele betekenis heen. Vleugels verbeelden het vermogen te kunnen opstijgen naar de goddelijke dimensies. De ontwerper van deze kaart heeft zich waarschijnlijk laten inspireren door afbeeldingen van de god Apollo in zijn zonnewagen (linksonder).

Ook zijn er overeenkomsten met de wijze waarop de tenhemelopneming van de profeet Eliah wordt afgebeeld. De Bijbel zegt dat Eliah naar de hemel werd gebracht door een vurige wagen met vurige paarden (2 Koningen 2:11). Dit is een metafoor voor de laatste fase van een kundalini-proces. Lees meer hierover in mijn boek ‘Johannes de Doper die Jezus de Christus werd’.

Rechtsonder een icoon van de tenhemelopneming van Eliah. De wagenwielen met acht spaken verwijzen ook hier naar het kundalini-symbool de achtpuntige MORGENSTER (klik hier). De vlammen om Eliah heen hebben de (dennenappel-)vorm van de PIJNAPPELKLIER (klik hier), die een grote rol speelt in het kundalini-proces en de Godservaring.

De Visconti-Sforza Zegewagen, 15e eeuw.

Apollo op zijn zonnewagen, door Pinturicchio, circa 1509.

Oude icoon van de tenhemelopneming van de profeet Eliah in een ‘vurige wagen met vurige paarden’.

De vrouw op de Visconti-Sforza kaart zit op een troon, tussen twee getorste (spiraalvormige) pilaren. Deze verwijzen naar de twee polaire energiebanen die langs de wervelkolom stromen, en die de mens verbonden houden met de dualiteit.

Spiraalvormige pilaren werden ook gebruikt in de christelijke kunst uit die tijd om (verhuld) te communiceren dat Jezus een kundalini-ontwaken had doorgemaakt. Hieronder twee voorbeelden. Lees over het kundalini proces van Jezus in mijn boek ‘Johannes de Doper die Jezus de Christus werd’.

Jezus in discussie met de Schriftgeleerden. Hij wijst omhoog naar de SPIRAALVORMIGE PILAAR (klik hier) en met zijn ander hand naar zijn BEKKEN, de verblijfplaats van de kundalini. (Garofalo Benvenuto Tisi, 1520)

Jezus staat tussen twee SPIRAALVORMIGE PILAREN (klik hier). Met allebei zijn handen maakt hij het teken van het HEILIGE HUWELIJK (klik hier): twee vingers tegen elkaar, 2=1. (Bernardino Passeri, 1593, Bowyer Bible)

Het platform waarop de Visconti-Sforza vrouw zit is zeshoekig: het hexagram is het universele symbool voor de versmelting van de tegenstellingen. Ook haar jurk is voorzien van een zeshoekig patroon.

Een rijksappel (globus cruciger) uit circa 1879

De vrouw draagt een kroon en in haar handen houdt ze een scepter en een rijksappel (een globe met een kruis erop). Zoals we zagen bij de bespreking van tarotkaart De Keizer staat een rijksappel voor de overwinning van het spirituele (het kruis) op het aardse (de globe). De vleugels van de paarden zijn een extra element om tot uitdrukking te brengen dat de dierlijke driften zijn gesublimeerd (getransformeerd).

Opmerkelijk is dat op beide Visconti-kaarten een vrouw is afgebeeld, terwijl we in de eeuwen die gaan volgen alleen nog maar zegevierende mannen zien. Een triomftocht is van oudsher iets voor legerbevelhebbers en geen vrouwenaangelegenheid.

Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de kaarten een eerbetoon zijn aan bepaalde vrouwen uit de Visconti-familie. Een andere reden zou kunnen zijn dat het een verwijzing is naar Gods (Heilige) Geest, of de kundalini-energie, die in de meeste spirituele tradities als vrouwelijk wordt gezien, en die de inwerkende goddelijke kracht is bij een spiritueel ontwaken. Denk hierbij ook aan de tarotkaarten De Hogepriesteres en De Keizerin.

Hermes/Mercurius

Dat een kundalini-ontwaken het onderliggende thema is van tarotkaart De Zegewagen kunnen we ook afleiden uit twee van de allereerste gedrukte exemplaren: het Rothshield deck en de Tarot van Bologna (hiernaast). Van het Rothschild deck zijn alleen ongekleurde, ongesneden drukvellen bewaard gebleven.

Beide decks hebben de vrouw op de Zegewagen vervangen voor een man met vleugels aan zijn helm; een verwijzing naar de Griekse god Hermes (Mercurius bij de Romeinen), wiens slangenstaf de caduceus het klassieke symbool is voor een kundalini-ontwaken (hieronder).

Rothschild deck (circa 1500)

Tarot van Bologna
(circa 1600)

De Tarot van Marseille

Op De Zegewagen uit de Tarot van Marseille zien we een man in militaire kleding, met een scepter en een kroon, staand in een wagen die de vorm heeft van een kubus. Het dak boven zijn hoofd rust op vier pilaren. Zowel de kubus als de vier pilaren verwijst naar het aardse/het fysieke: in de numerologie is vier het getal van de aarde (vier elementen, vier windrichtingen, vier jaargetijden, enz.).

Tarot van Marseille,
versie Jacques Viéville (1650)

Tarot van Marseille,
versie Jean Noblet (1659)

Tarot van Marseille,
versie Nicolas Conver (1760)

In de symboliek staat de maan, met haar steeds wisselende vorm, voor de dualiteit en de vergankelijkheid van het aardse. Deze betekenis wordt bevestigd door de gezichten van de manen op de schouders van de wagenmenner: de één kijkt blij en de ander kijkt droevig.

Er zijn ook verschillen tussen de diverse Marseille-kaarten. De twee paarden op de kaart van Jacques Viéville (linksboven) hebben een mannenhoofd met kroon. De betekenis hiervan is dat de menselijke wil het dierlijke heeft overwonnen. De paarden op de kaart van Jean Noblet (midden-boven) hebben een verschillende kleur: blauw en rood – de kleuren van het vrouwelijke en het mannelijke. De paarden van Nicolas Conver (rechtsboven) zijn beide blauw van kleur; een verwijzing naar de ‘vergoddelijking’ van het dierlijke.

Op twee kaarten (Viéville en Conver) hebben de paarden geen achterbenen, maar zitten met hun lijf vast aan de wagen. Dit symboliseert dat paarden en wagen niet los van elkaar kunnen worden gezien. De wagen staat voor het lichaam van de mens (voertuig van de ziel) en de paarden staan voor de dierlijke driften, die we ervaren via het lichaam – een gevolg van onze dierlijke afkomst. De man op de Viéville-kaart heeft twee zonnen op zijn borst; een verwijzing naar de goddelijke (kundalini) energieën en die door hem heen stromen.

De scepter op de kaart van Nicolas Conver is verrijkt met de symbolen voor de zon, de maan en (waarschijnlijk) de aarde. De symbolen zijn gedeeltelijk over elkaar heen geplaatst: de polaire energieën (zon en maan) zijn versmolten. De scepter valt deels samen met een van de spiraalvormige pilaren: deze verwijst naar de kundalini-energie.

De SCEPTER (klik hier) en de PILAAR (klik hier) zijn beide een symbool voor de ontwaakte wervelkolom.

Waarschijnlijk hebben de filosofieën van Plato gediend als inspiratiebron voor De Zegewagen van de Tarot van Marseille. In zijn werk Phaedrus gebruikt Plato het beeld van een wagen met twee paarden als metafoor voor de krachten die werkzaam zijn in de mens. Eén van de twee paarden is wit van kleur, nobel, gehoorzaam en onsterfelijk; het andere paard is zwart, gedeformeerd, koppig en sterfelijk.

Nicolas Conver, detail.

Het klassieke symbool
voor de zon

Er zijn volgens Plato twee krachten (paarden)
werkzaam in de mens.

Plato beschrijft hiermee de tweedeling in de mens: we hebben allemaal een hogere, goddelijke natuur, en tevens een lagere, dierlijke natuur. Het witte paard wil opstijgen, naar de hemel. Het zwarte paard trekt de andere kant op, richting de aarde. Het verstand van de mens (de wagenmenner) moet deze tegenstrijdige krachten in de juiste richting zien te krijgen.

Deze TWEEDELING in de mens vinden we ook terug in de Bijbel. Lees hierover in mijn boek ‘Ecce Homo, de beeldtaal van de Bijbel’.

De lijven van de paarden van de Marseille Zegewagen staan in tegengestelde richtingen. Hun hoofden kijken echter dezelfde kant op: de wagenmenner is erin geslaagd koers te houden op het goddelijke. Oswald Wirth en Arthur E. Waite zullen dit thema overnemen in hun decks, zoals we nu gaan zien.

De Oswald Wirth Tarot

Oswald Wirth blijft met zijn Zegewagen dicht bij die van de Tarot van Marseille. De twee paarden zijn twee sfinxen geworden, in een donkere en een lichte kleur, om de dualiteit waar zij voor staan te benadrukken. Een sfinx – een leeuwenlichaam met een vrouwenhoofd – staat voor meesterschap over het dierlijke. Net zoals de twee manen op de schouders van de man, hebben de sfinxen ook verschillende gezichtsuitdrukkingen.

De wielen hebben bij Wirth zes spaken; een verwijzing naar het hexagram. Hij brengt het sterrendak uit de Visconti di Modrone Tarot terug. De sterren zijn allen vijfpuntig: een pentagram staat in de tarot voor de voltooide mens (zie tarotkaart De Magiër). Aan de bovenkant van de scepter zien we een driehoek op een cirkel; dit symboliseert de overwinning van het spirituele (de driehoek) op het aardse (de cirkel).

Op de voorkant van de wagen  is een gevleugelde zonneschijf afgebeeld; een symbool uit het Oude Egypte dat verwijst naar vergoddelijking. De figuur onder de gevleugelde zonneschijf is een door Wirth verzonnen variant op het yoni-lingam symbool uit de Tantra-traditie, dat staat voor de versmelting van het mannelijke en het vrouwelijke. De kleine gele DUBBELE CIRKEL (klik hier) op de voorkant van het dak van de wagen is een symbool uit de alchemie, dat ook de versmelting van de polaire energieën symboliseert. Deze dubbele cirkel zien we ook langs het dak van de wagen op de Tarot van Marseille kaart van Jean Noblet (boven).

Oswald Wirth Tarot (1889)

Illustratie van Oswald Wirth,
uit ‘La Clef de La Magie Noir’, circa 1920.

Rechtsboven is de wagenmenner afgebeeld op een andere wijze, maar met dezelfde symbolische betekenis als tarotkaart De Zegewagen. Het is een illustratie van Oscar Wirth uit het occulte boek ‘La Clef de La Magie Noir’. De wagenmenner zit bovenop (meesterschap) een gekanteld vierkant (de aarde) die bestaat uit een witte driehoek met de Hebreeuwse letters JHWH (God), en een zwarte driehoek met een afbeelding van de duivel. De twee driehoeken staan voor respectievelijk de hogere en lagere natuur in de mens. Tevens vertegenwoordigen ze de polaire energieën (dualiteit) in het algemeen. Het zijn de twee driehoeken van het hexagram. Deze zijn op deze afbeelding versmolten tot een vierkant. Onderop ligt de Dwaas van tarotkaart nummer 0. De Dwaas staat voor de persoon die geen weet heeft van God, of Hem afwijst. Ook de Dwaas is overwonnen door de wagenmenner: hij heeft het goddelijke gerealiseerd.

De Rider-Waite-Smith Tarot

Kunstenares Pamela Colman-Smith heeft een aantal nieuwe elementen toegevoegd aan de Zegewagen, ten opzichte van Wirth en de Tarot van Marseille. Het zijn niet langer de twee sfinxen die  onderdeel uitmaken van de wagen, maar de wagenmenner zelf. De wagen, met ook de vorm van een kubus, lijkt op de grond te rusten. De wagenmenner rijst, als het ware, uit de kubus omhoog. Dit is een beeld dat we kunnen terugvinden in de traditie van het Oude Egypte (zie midden-onder) en verwijst naar het overwinnen van de materie (de kubus).

Rider-Waite-Smith Tarot (1909)

Amun-priester Hor (Oude Egypte)

Uit: The Magus, or Celestial Intelligencer (Francis Barrett, 1801)
Bron: www.fromoldbooks.org

De lauwerkrans die de man draagt staat voor zijn behaalde spirituele zege. De achtpuntige ster op zijn kroon is de MORGENSTER (klik hier) en verwijst naar een kundalini-ontwaken (zie ook tarotkaart De Ster). Op de gordel, om zijn middel, staan (waarschijnlijk) de tekens van de zodiak. Daar weer onder staan geomantische symbolen (zie afbeelding rechtsboven). Deze werden gebruikt voor magische rituelen door de leden van het occulte groepering The Golden Dawn, waarvan Arthur E. Waite en Pamela Colman-Smith lid waren.

De twee sfinxen – die niet zichtbaar vast zitten aan de kubus – houden de punt van hun staart tussen hun voorpoten. Dit is een verwijzing naar de oeroboros, de slang die in zijn eigen staart bijt: een symbool uit de alchemie dat verwijst naar de eenheid van alles. Op de alchemistische illustratie linksonder wordt een verband gelegd tussen een vierkant (kubus) en de oeroboros. Vergelijkbare symboliek zien we terug op een bijzondere afbeelding van Al-Buraq, het goddelijke rijdier van de profeet Mohammed (rechtsonder).

Uit het alchemistische manuscript
‘De Bekroning van de Natuur’

Al-Buraq (op deze afbeelding uit circa 1775) is het ‘dier met het vrouwenhoofd’ waarop de profeet Mohammed zijn beroemde Nachtreis heeft gemaakt door de zeven hemelen (lees: chakra’s), een verhaal dat we mogen zien als een metafoor voor een kundalini-ontwaken.

Met de hand waarmee hij zijn scepter (symbool voor zijn ontwaakte wervelkolom) vast houdt, maakt de RWS-wagenmenner het teken van het HEILIGE HUWELIJK (klik hier): twee vingers tegen elkaar, 2=1.

Achter de zegewagen ligt een rivier: de wagenmenner heeft een succesvolle (spirituele) overtocht gemaakt. Hij heeft daarbij de ommuurde stad, symbool voor ‘de wereld’, achter gelaten. Het verlaten van een stad staat ook in de Bijbel symbool voor een vertrek uit een leven gericht op de materie. Lees meer hierover in mijn boek ‘Ecce Homo, de beeldtaal van de Bijbel’.

Château des Avenières

De wagenmenner op de mozaïek van Château des Avenières (linksonder) draagt de atef-kroon van Osiris; de Egyptische god die staat voor wederopstanding en vernieuwing (midden-onder). Aan de voorkant van de kroon kronkelt een uraeus-cobra; het Egyptische symbool voor de kundalini-energie. De twee rode veren aan de zijkant symboliseren, net als de vleugels van de caduceus, de voltooiing van een kundalini-proces.

Château des Avenières (1917)

De Egyptische god Osiris
met atef-kroon, heka en nekhakha.

De Egyptische god Ptah
met Was-scepter
(Hermitage Museum)

De kromstaf (heka) staat voor de wervelkolom met hierin de kundalini-energie. Met deze herdersstaf werden schapen (lees: het dierlijke in de mens) gehoed. De vlegel (nekhakha) verwijst naar het lijden waarmee een kundalini-ontwaken gepaard gaat. Het ontmantelen en afleggen van het ego (de oude mens) is zelden pijnloos. De drie linten aan de vlegel staan voor de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken. De wagenmenner heeft in zijn linkerhand zowel een heka als de nekhakha. Ze zijn geplaatst op de slangvormige riem die de man draagt. Dit mogen we zien als een bevestiging van onze interpretatie dat beide staan voor de kundalini.

Klik hier voor de GESEL als symbool voor de zuiverende werking van de kundalini.

Op het dak van de wagen zien we goud- en zilverkleurige pentagrammen: de kleuren die verbonden zijn met de polaire energieën (zon en maan). De zegewagen rust op een aardbol. Duidelijker kan het bijna niet: de man heeft meesterschap verkregen over het aardse.

De twee punten van de wagen (links) zijn een afgeleide van de was-scepter waarmee in het Oude Egypte machthebbers (goden, koningen, priesters) werden afgebeeld (zie Ptah, rechtsboven). Het is niet duidelijk welk dier wordt uitgebeeld op de was-scepter (en op de Zegewagen), en dit is ook de bedoeling. Dit zogenaamde ‘Seth-beest’ staat voor het dierlijke in de mens in het algemeen. De was-scepter staat voor macht over de dierlijke driften. De onderkant van scepter is vaak gevorkt (twee-puntig); dit staat voor de dualiteit die, tezamen met het dierlijke, is overwonnen.

Conclusie

De Zegewagen staat voor overwinning: de spirituele aspirant heeft meesterschap verkregen over de aardse verlokkingen (geld, status, macht, roem, etc.) en de dierlijke impulsen van het lichaam. Het beeld van een zegewagen geeft aan dat hiervoor een strijd moet worden geleverd.

De Bhagavad Gita, het heilige boek van de yogi’s, gaat hierover. De Gita is een dialoog tussen prins Arjuna en Krishna, die samen in een wagen zitten. Arjuna staat op het punt om, met zijn leger, ten strijde trekken tegen zijn eigen familie (lees: zichzelf) om zijn rechtmatige plek op de koningstroon (het Koninkrijk van God) te bemachtigen.

Ook de Bhagavad Gita gaat over het gevecht in de mens tussen zijn hogere en lagere natuur. Arjuna wordt geadviseerd door Krishna (God), die tevens de paarden van de wagen aanstuurt. In het ultieme gevecht met onze demonen en driften worden we geholpen door God.

Verslaat men op het slagveld zelfs
Nog meer dan honderdduizend man,
De hoogste overwinnaar toch
Is wie alleen zichzelf verslaat.

– De Boeddha (Dhammapada, vers 103) –

Arjuna en Krishna trekken ten strijde (Bhagavad Gita)

Spreekt het thema ‘overwinnen van de lagere natuur’ je aan?
Lees dan ook het artikel: ‘Van Aapmens tot Godmens’