17. De Ster
De achtpuntige ster op deze tarotkaart is een symbool van de Soemerische godin Inanna en haar Akkadische tegenhangster Ishtar. Deze godinnen werden tevens geassocieerd met de planeet Venus, die de Morgenster wordt genoemd omdat ze, na de zon en de maan, de helderste is van alle hemellichamen en kort voor zonsopgang zichtbaar is in het oosten. Venus kondigt als het ware de zon aan en hierdoor werd zij al in de verre oudheid geassocieerd met het goddelijke.En wij hebben het profetische woord, dat vast en zeker is, en u doet er goed aan daarop acht te slaan als op een lamp die schijnt in een duistere plaats, totdat de dag aanbreekt en de morgenster opgaat in uw hart.
(Bijbelcitaat 2 Petrus 1:19)
In het verlengde hiervan staat de achtpuntige Morgenster in diverse spirituele tradities voor de goddelijke energie in het bekken van de mens: de kundalini. Rechts twee voorbeelden.
De MORGENSTER (Venus) helder zichtbaar vlak voor zonsopgang.
Een Oud-Babylonische plaquette uit 2000-1600 v. Chr. met de STER VAN ISHTAR op de stam van een PALMBOOM (klik hier), symbool voor de WERVELKOLOM.
De naakte vrouw is een MAANGODIN en een personificatie van de kundalini-energie. De SLANG en de ACHTPUNTIGE STER zijn beide kundalini-symbolen. (Clavis Artis, een alchemistisch manuscript uit laat 17e/begin 18e eeuw)
De Ster in de 15e eeuw
Dat de ster op deze kaart al vanaf het begin stond voor een kundalini-ontwaken, wordt bevestigd door de overige symboliek. Deze verwijst op beide onderstaande 15e eeuwse tarotkaarten naar het versmelten van de mannelijke en vrouwelijke energieën; een onderdeel van het kundalini-proces.
Visconti-Sforza Tarot
Ercole I d’Este Tarot
Het MAGNUM OPUS (kundalini-ontwaken) van de alchemist: het mannelijke en vrouwelijke zijn versmolten. Boven de hoofden van deze zogenaamde ‘REBIS’ is een ACHTPUNTIGE STER afgebeeld. (Compendium alchymist, J. M. Faust, 1706)
De kleding van de vrouw op de Visconti-Sforza kaart is een combinatie van de kleuren blauw en rood. Dit zijn de klassieke kleuren voor respectievelijk het vrouwelijke en het mannelijke. Ter bevestiging van deze interpretatie maakt zij met haar rechterhand het (geheime) TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK (klik hier): twee vingers tegen elkaar, 2=1, precies op de plek geplaatst waar de kleuren rood en blauw bij elkaar komen (onder).
Rechts: Hermes Trismegistus. Hij wijst naar de achtpuntige ster en maakt met zijn linkerhand het TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK: 2=1 (klik hier). Alchemistisch manuscript, circa 1475, Biblioteca Medicea Laurenziana, Florence. Tekst: Pater Hermes philosophorum (Hermes, vader van de filosofen).
De rode mantel van de vrouw is bedekt met een patroon van achtpuntige sterren. Rood is een kleur die ook naar de kundalini-energie kan verwijzen: het is de kleur van vuur en tevens van het eerste chakra, de verblijfplaats van de kundalini. De vrouw staat tussen twee bergen. Deze symboliseren de polaire energiebanen ida nadi en pingala nadi, die links en rechts van de wervelkolom stromen.
De man en de vrouw op de kaart van het Ercole I d’Este deck (midden-boven) dragen ook kleding in de kleuren rood en blauw. Met hun armen in elkaar gehaakt wijzen ze naar de achtpuntige ster: een overduidelijke verwijzing naar het samengaan van de mannelijke en vrouwelijke energieën.
Links: tijdens een kundalini-ontwaken versmelten de POLAIRE ENERGIEBANEN ida-nadi (blauw) en pingala-nadi (rood), ter hoogte van het voorhoofd (zesde chakra).
Verhulde verwijzingen naar de kundalini-energie vinden we ook terug in andere afbeeldingen uit die tijd. Kunstenaars waren op de hoogte van deze door de kerk verboden kennis via esoterische groeperingen als de Rozenkruisers en de Vrijmetselaars. Klik hier voor de MORGENSTER als symbool voor het kundalini-proces van Jezus in de christelijke kunst.
Rechts: vroegchristelijke inscriptie met de Griekse letters ΙΧΘΥΣ (Ichtus), voor Jezus, en de MORGENSTER, in de ruïnes van de oude Griekse stad Efeze in Turkije.
De Tarot van Marseille
De vrouw op de Tarot van Marseille kaarten (hieronder) staat niet alleen tussen twee heuvels, maar ook tussen twee bomen. De vrouw personifieert de kundalini-energie; zowel de bomen als de heuvels staan voor de ida- en pingala-nadi. De naaktheid van de vrouw is voor ons een bevestiging van haar goddelijkheid.
Het samengaan van de mannelijke en vrouwelijke energieën wordt op de Tarot van Marseille Ster gesymboliseerd door de twee vazen waaruit water (energie) stroomt. Eén vaas stroomt uit op het land, de ander in de plas met water, ten teken dat het hier gaat om de energie van de polariteiten.
Tarot van Marseille, versie Jean Noblet (1659)
Tarot van Marseille, versie Jean Dodal (1715)
De DRIE ENERGIEBANEN die betrokken zijn bij het kundalini-proces weergegeven in de vorm van distilleerkolven. Ook de GODDELIJKE HERKOMST van de energie in onze wervelkolom is prachtig in beeld gebracht. (Alchemistische gravure, 17e eeuw)
De bomen, de heuvels én de vazen staan dus voor de polaire energieën. De vrouw en de achtpuntige ster staan beide voor de goddelijke kundalini-energie. Dit kunnen we ook afleiden uit de navel van de vrouw. Op de kaart van Jean Noblet (linksboven) is dit een zespuntige ster (hexagram) en op de kaart van Jean Dodal (midden-boven) een cirkel met erin een driehoek met de punt omhoog: het symbool voor vuur.
Een andere klassieke metafoor voor de ontwaakte kundalini is een boom. Op de kaart van Jean Dodal zien we een vogel op één van de bomen. De vogel is een verwijzing naar de voltooiing van het kundalini-proces.
De zeven kleinere sterren (hexagrammen) op de kaart staan voor de zeven chakra’s, die gezuiverd en geactiveerd worden (‘stralen’ als een ster) door de kundalini-energie. Alle elementen op deze kaart vinden we ook terug in de symboliek die gebruikt wordt in de alchemie om een kundalini-ontwaken te verbeelden, zie de drie voorbeelden hieronder.
Compendium alchymist, J. M. Faust, 1706.
De ziel stijgt uit de (kundalini-)BOOM op naar God. (The Rosarium Philosophorum, 18e eeuw)
GOUD EN ZILVER vertegenwoordigen in de alchemie de polaire energieën. (Ritter-Krieg, Johann Sternhals, 1580)
Het thema van een god met twee uitstromende vazen water, om de versmelting van de polaire energieën uit te drukken, vinden we ook terug in het Oude Egypte. Op de afbeelding hiernaast zien we de androgyne god Hapi op identieke wijze afgebeeld.
De betekenis die Egyptologen hieraan geven is dat de twee vazen met water staan voor de Witte en de Blauwe Nijl, die samenstromen en de, voor de Egyptenaren zeer belangrijke, rivier de Nijl vormen (zie landkaart rechts). De god Hapi is een personificatie van de Nijl.
Grote rivieren worden in spirituele tradities vaak gebruikt als metafoor voor kundalini-energie; bijvoorbeeld de Ganges in het hindoeïsme, de Jordaan in het jodendom, en in het Oude Egypte was dit de Nijl.
De slang om Hapi heen mogen we zien als een bevestiging dat dit reliëf op een dieper niveau ook een verbeelding is van de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken, vergelijkbaar met de betekenis van tarotkaart De Ster.
Jacques Vieville Tarot, circa 1650.
De Tarot van Paris, 17e eeuw.
Sommige Tarot van Marseille decks hebben gekozen voor totaal andere beelden om hetzelfde tot uitdrukking te brengen. Op de kaarten van Jacques Vieville en de Tarot van Parijs (links) zien we een man met een passer in zijn hand. De passer is een symbool uit de Vrijmetselarij en verwijst naar de versmelting van de polariteiten (zie illustraties hieronder). Dezelfde betekenis dus als de twee vazen op de andere Tarot van Marseille decks.
De man op de kaart van Jacques Viéville wijst met de passer naar een toren. Deze toren is een metafoor voor de wervelkolom met erin stromend de ontwaakte kundalini (zie ook tarotkaart De Toren). In plaats van een klok zien we een (kundalini-)ster boven in de toren. We mogen dit zien als een bevestiging van onze interpretatie.
De zandloper, die de man in zijn andere hand houdt, is ook een symbool voor de kundalini-energie (zie tarotkaart De Kluizenaar).
De man op de Tarot van Parijs kaart wijst met de passer naar zijn hoofddeksel, dat de vorm heeft van een piramide. Een piramide is een vierkante basis (in de numerologie staat het getal vier voor het aardse), met verticale lijnen die naar één punt, de top (symbool voor het goddelijke), toelopen. Deze symbolische betekenis van de piramide is vergelijkbaar met die van de passer: het proces van Godsrealisatie.
De PASSER op dit alchemistische embleem met het ‘Magnum Opus’/REBIS staat voor het versmelten van het mannelijke en vrouwelijke. Uit: Theoria Philosophiae Hermeticae, Heinrich Nollius, 1617.
Het versmelten van het mannelijke en vrouwelijke (het HEILIGE HUWELIJK, klik hier) wordt op deze gravure gesymboliseerd door zowel de handgebaren (2=1) van de goden Mercurius en Minerva, als de PASSER. De CADUCEUS (de staf) van Mercurius is het klassieke symbool voor een kundalini-ontwaken. (Crispijn van de Passe (I), circa 1611, Rijksmuseum)
Socrates houdt met één hand een PASSER omhoog en met de andere hand tekent hij een REBIS. Beide staan voor het versmelten van het mannelijke en vrouwelijke. Uit: Symbolicarum Quaestionum, Achilles Bocchius, 1555.
De Oswald Wirth Tarot
De vrouw op de kaart van Oswald Wirth heeft gouden haren met een lengte tot over haar bekken. Ook dit is klassieke metafoor voor de kundalini-energie, die stroomt vanaf het bekken tot de kruin.
In plaats van een boom met een vogel als transformatiesymbool heeft Wirth gekozen voor een bloem met een vlinder. De bloem heeft vijf blaadjes en verwijst naar de ‘Roos van Venus’. Tijdens een cyclus van acht jaar maakt Venus een baan om de aarde die het patroon heeft van een vijfbladige bloem (zie illustratie rechts). Dit patroon wordt de Roos (of Pentagram) van Venus genoemd. De vijfbladige roos wordt al sinds oudsher gebruikt als een symbool voor het goddelijke. De vlinder op de bloem is een klassiek symbool voor transformatie.
Oswald Wirth Tarot (1889)
De ‘Roos van Venus’
Château des Avenières (1917)
Op dit houten paneel (British Museum) zien we een godin in een (kundalini-)boom met een schenkkan voeding (energie) geeft aan een vrouw en haar BA (de vogel).
De mozaïek van Château des Avenières (linksboven) is afgeleid van de Oswald Wirth tarot. Op de boom naast de godin zit een Egyptische Ba-vogel. In het Oude Egypte stond de Ba-vogel voor de essentie/de ziel van de mens; voor datgene dat voortleeft na de dood van het lichaam (zie paneel rechtsboven).
De twee vazen op de mozaïek hebben verschillende kleuren: goud en zilver. Dit zijn kleuren die geassocieerd worden met de zon en de maan, en verwijzen naar de polariteit/dualiteit.
De Rider-Waite-Smith Tarot
De RWS Ster is opvallend gelijk aan de Tarot van Marseille en de Oswald Wirth Tarot. Kunstenares Pamela Colman Smith heeft de godin nog wat explicieter in het midden geplaatst van de twee vazen met uitstromend water, waardoor nog duidelijker het beeld verschijnt van de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken: de kundalini-energie bevindt zich tussen de polaire energiebanen ida nadi en pingala nadi.
Eén been van de godin rust op het water en één been op het land: een versterking van de symboliek van de twee vazen. De godin vertegenwoordigt de eenheid van het goddelijke.
Rider-Waite-Smith Tarot (1909)
Ook in de christelijke kunst is de ACHTPUNTIGE STER gebruikt om ‘ketterse’ spirituele kennis te communiceren. We zien hier de heilige Dominicus met een achtpuntige ster boven zijn hoofd. Met zijn linkerhand maakt hij het TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK: 2=1 (klik hier); en met zijn andere hand wijst hij naar zijn HOOFD, de plek waar dit heilige huwelijk plaatsvindt. (Fra Angelico, circa 1440)
Wonder Woman met een achtpuntige Morgenster op haar voorhoofd.
Conclusie
De achtpuntige ster op deze tarotkaart is al sinds de verre oudheid een symbool voor de kundalini-energie. De vrouw op de kaart is een personificatie van deze goddelijke energie in het bekken van de mens. Zij is een godin met vele namen en gezichten, waaronder Ishtar, Inanna, Sophia, Isis, Hera en Shakti (lees mijn artikel over de godenwereld).
In de Bijbel belooft Jezus ons de Morgenster – zoals de achtpuntige ster ook wordt genoemd – als wij ons ego en onze dierlijke instincten overwinnen:
En wie overwint en wie Mijn werken tot het einde toe in acht neemt … Ik zal hem de morgenster geven.
(Openbaring 2:26,28)
De Tempeliers
Ook legendarische Tempeliers kenden de diepere betekenis van de achtpuntige ster en maakten gebruik van dit symbool om hun esoterische kennis te communiceren. Lees hierover in mijn artikel: De Tempeliers en de Heilige Graal.
Animal Totem Tarot (Eugene Smith, Leeza Robertson, 2016)
Een oester, met een parel, en een vuurtoren zijn treffende symbolen voor de kundalini-energie.
The Tarot of the Golden Serpent (Sebastian Haines, 2009)
De roos, de graal en de feniks zijn prachtige aanvullingen op de overige kundalini-symboliek van deze kaart.
D’Morte-Disney Tarot
Sneeuwwitje is een personificatie van de kundalini-energie. Klik hier voor mijn artikel ‘Sneeuwwitje en de zeven chakra’s .
The Buddha Tarot (Robert M. Place, 2004)
De Boeddha bereikte verlichting (nirwana) na een kundalini-ontwaken. Lees meer hierover op deze pagina.
Dit artikel is geschreven door Anne-Marie Wegh. Copyright augustus 2020
Het meest recente boek van Anne-Marie is:
Maria Magdalena, auteur van het vierde evangelie
Illustrations from the tarot decks, reproduced by permission of U.S. Games Systems, Inc., Stamford, CT 06902. c. by U.S. Games Systems, Inc. All rights reserved.
Foto’s Châteaux de Avenières: http://hermetism.free.fr/Avenieres
