16. De Toren
In de 16e eeuw, in Frankrijk, heette tarotkaart De Toren nog ‘Het Huis van God’ (La Maison Dieu); een naam waarbij je eerder een tempel, of een kerk, verwacht dan een toren. Wat is het verband tussen de toren op deze kaart en God, en wat is de reden dat hij wordt vernietigd? Lees het in dit artikel!De Toren in de 15e eeuw
Uit de allereerste eeuw dat er tarotkaarten in omloop kwamen is slechts één handgeschilderd exemplaar van de Toren – uit het Charles VI deck – behouden gebleven, en een paar exemplaren op ongesneden vellen – en sommigen nog ongekleurd – uit de vroege drukkunst (hieronder). Tezamen laten deze kaarten alle elementen zien die heden ten dage nog steeds de basis vormen voor kaart nummer 16: we zien een toren die instort, schijnbaar door inwerking van het vuur van de zon, en twee personen bevinden zich in een vrije val richting de aarde.
Charles VI (Estensi) deck,
tweede helft 15e eeuw.
Rosenwald deck,
circa 1500
Budapest-Metropolitan deck,
circa 1500
Rothshild deck,
circa 1500
Dat het vernietigende vuur van de zon komt, en niet uit donderwolken, mag voor ons al een indicatie zijn dat deze kaart een bijzondere boodschap heeft. De zon is een universeel symbool voor God/het goddelijke. Een toren die vernietigd wordt door God, doet al gauw denken aan de Toren van Babel uit de Bijbel, een verhaal dat zich op het symbolische niveau afspeelt in de mens.
De Toren van Babel
Veel Bijbelverhalen zijn niet bedoeld om letterlijk genomen te worden. Het zijn metaforen voor innerlijke spirituele processen. Zo ook het verhaal over de mens die een toren wilde bouwen tot aan de hemel. De diepere betekenis van Bijbelteksten zit verborgen in subtiele woordkeuzes en zinsconstructies. In mijn boek Kundalini-ontwaken heb ik vijf pagina’s gewijd aan een analyse van de Toren van Babel en een onderbouwing van mijn stellingen. Ik vat hier de grote lijnen samen.
De Toren van Babel gaat over de mens die eigenhandig aan de slag gaat om het kundalini-vuur in zichzelf op te wekken en via de wervelkolom (de toren) naar het zevende chakra (de hemel) te brengen. Met andere woorden: de mens wil zich, onder invloed van het ego, verheffen tot het goddelijke.
Deze schromelijke zelfoverschatting heeft echter het tegengestelde effect. In plaats van op te stijgen door de wervelkolom daalt het goddelijke (de kundalini) juist neer. Tot twee keer toe staat dit letterlijk in de tekst: als reactie op de vermetele daad van de mens komt God naar beneden (Genesis 11:1-9).
Vervolgens verspreidt God de mensen over de aarde en geeft hen verschillende talen zodat ze elkaar niet meer verstaan:… want daar verwarde de HEERE de taal van heel de aarde, en vandaar verspreidde de HEERE hen over heel de aarde (Genesis 11:9).
Dit is een metafoor voor een innerlijke versnippering van de mens. De energie die eerst nog door de wervelkolom stroomde en zorgde voor een eenheidservaring, daalt neer in het bekken en verdeelt zich over de twee energiebanen ida-nadi en pingala-nadi. Als gevolg hiervan ervaart de mens niet meer God, maar de uitersten van de dualiteit: goed en kwaad, man en vrouw, enzovoorts. De verspreiding van de mens over de aarde mogen we lezen als een innerlijke opdeling in verschillende ego-aspecten. De mens moet – innerlijk verdeeld – zijn weg gaan vinden in de dualiteit.
Verhulde verwijzingen naar de kundalini-energie vinden we ook terug in andere afbeeldingen uit die tijd. Kunstenaars waren op de hoogte van deze door de kerk verboden kennis via esoterische groeperingen als de Rozenkruisers en de Vrijmetselaars. Twee voorbeelden rechts en onder.
De DRAAD die vanaf het WIEL, bovenop de toren, naar de SPOEL, op de grond, loopt is een verborgen verwijzing naar de kundalini-energie. Dit kunnen we afleiden uit de twee mannen die met hun BEKKEN tegen de spoel staan, en uit de ACHT SPAKEN van het wiel: dit is een verwijzing naar kundalini-symbool de ACHTPUNTIGE MORGENSTER (klik hier). God maakt met beide handen het TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK: 2=1 (klik hier). (De toren van Babel, uit een Russisch manuscript van Cosmas Indicopleustes, 1539)
Links: gravure van de Toren van Babel, door Jan Collaert I (16e eeuw). Omcirkeld zijn verborgen verwijzingen naar een kundalini-proces: de handen maken het TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK: 2=1 (klik hier), en vóór de toren staat een man die een DOEK omhoog houdt vanaf zijn BEKKEN tot boven zijn hoofd. De NAAKTE RUGGEN moeten onze aandacht vestigen op de WERVELKOLOM.
Kundalini symbolen
Er zijn vele symbolen en metaforen voor de wervelkolom met erin stromend de ontwaakte kundalini-energie. Klassieke voorbeelden zijn: een slang, een boom, een pilaar, een ladder en een toren.
De kaart van het 15e eeuwse Budapest-Metropolitan deck (boven) bevat een subtiele aanwijzing dat de Toren staat voor de kundalini-energie. De twee kleine bomen aan weerszijde van de toren staan voor de twee energiebanen die de mens verbonden houden met de dualiteit: de ida- en pingala-nadi.
Rechts: de DRIE ENERGIEBANEN die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken
Onder: twee schorten uit esoterisch genootschap de Vrijmetselarij, met een weergave van het kundalini-proces in symbolen, waaronder BOMEN, PILAREN en een TOREN.
De Alchemie
Ook in de spirituele traditie van de alchemie vinden we de toren als metafoor voor de wervelkolom met de ontwaakte kundalini. Hieronder drie voorbeelden.
Links en boven: Buch der heiligen Dreifaltigkeit, Ms Vossianus Chym, 1522.
Rechts: deze twee alchemistische ovens staan voor het energetische (links) en fysieke (rechts) aspect van een ONTWAAKTE WERVELKOLOM. Annibal Barlet, Le Vray et Methodique Cours, 1651.
De Tarot van Marseille
De interne fragmentatie van de mens, die ontstaat als God (de kundalini) zich terug trekt, wordt op de Tarot van Marseille-kaarten (rechts) uitgedrukt door de bolletjes naast de toren. Uit hun ronde vorm mogen we afleiden dat dit geen brokstukken zijn van de toren. Ook de verschillende kleuren duiden op iets anders dan stukken steen.
Op illustraties uit de alchemie vinden we dezelfde gekleurde bolletjes terug. Ze verbeelden de fragmentatie fase van het Magnum Opus (een metafoor voor het proces van Godsrealisatie). Hieronder een aantal voorbeelden.
De drie torenraampjes staan voor de drie energiebanen die betrokken zijn bij de een kundalini-ontwaken. De bovenkant van de toren lijkt op een kroon. Dit is een verwijzing naar de grootheidswaanzin van het ego, dat zich koning waant van het universum en kroon op de schepping.
Tarot van Marseille, versie Jean Dodal (1715)
Capucins de la rue Saint-Honoré, 17e eeuw.
Donum Dei, tweede helft 15e eeuw.
Johann Daniel Mylius’ versie van ‘Donum Dei’
De kaart heeft nu ook een titel: Het Huis van God. Dat hiermee de wervelkolom wordt bedoeld met erin stromend de goddelijke kundalini-energie, kunnen we ook terugvinden in de Bijbel. In het boek Genesis heeft aartsvader Jakob in zijn slaap een visioen van engelen die langs een ladder omhoog en omlaag klimmen (een metafoor van de kundalini die door zijn wervelkolom stroomt), met bovenaan God die tot hem spreekt. Als Jakob wakker wordt zegt hij:
“Hoe ontzagwekkend is deze plaats! Dit is niets anders dan het huis van God en de poort van de hemel.” Daarna stond Jakob ’s morgens vroeg op. Hij nam de steen waar hij zijn hoofdkussen van gemaakt had, zette die overeind als een gedenkteken en goot er olie op. Hij gaf die plaats de naam Bethel. (Genesis 28:17-19)
Ook van dit verhaal staat een analyse in mijn boek Kundalini-ontwaken. Het Hebreeuwse Bethel betekent ‘huis van God’. Jakob zet de steen waarop hij heeft geslapen overeind en giet er olie overheen. De opgerichte steen verwijst naar de ontwaakte wervelkolom van Jacob. De ‘zalving’ met olie symboliseert de transformatie van zijn hersenvocht, door de yogi amrita (drank der onsterfelijkheid) genoemd.
De Ladder van Jakob, Wenceslas Hollar, 17e eeuw. De kunstenaar heeft de LADDER bewust geplaatst ter hoogte van het BEKKEN van Jacob, als een verhulde verwijzing naar een kundalini-ontwaken.
Jakob zet een steen rechtop en giet er olie overheen.
Sommige tarot decks uit deze periode, zoals de Belgische Vandenborre Bacchus Tarot (linksonder), hebben gekozen voor een boom waar de bliksem in slaat, in plaats van een toren. De kaart heet dan De Bliksem (La Foudre). Ook een boom is een klassieke metafoor voor de ontwaakte kundalini (zie midden-onder). De diepere betekenis van de kaart blijft hetzelfde.
Vandenborre Bacchus Tarot
(België, 1780)
Alchemistisch Manuscript, 1606.
Ligurien-Piemont Tarot
(Italië, 1840)
In Italië verschijnen de eerste kaarten die La Torre (De Toren) heten. Dit zal de definitieve titel blijven van tarotkaart nummer 16. Zie rechtsboven de Ligurien-Piemont Tarot uit 1840.
De Oswald Wirth Tarot
De Zwitser Oswald Wirth heeft zijn kaart Le Feu du Ciel (Het Vuur uit/van de Hemel) genoemd (linksonder), een titel die zowel naar bliksem zou kunnen verwijzen als naar de kundalini-energie. Één van de vallende figuren heeft een kroon op zijn hoofd, een verwijzing naar een ‘onttroning’ van het ego.
De figuren op de mozaïek van Château des Avenières (helemaal rechts), die gebaseerd is op de Toren van Wirth, zijn gekleed in de kleuren rood en blauw. Dit zijn de klassieke kleuren voor het mannelijke en het vrouwelijke. Ze staan op deze kaart voor het uiteen vallen van de innerlijke eenheid in tegenstellingen/dualiteit. Ook de gestreepte sjerp om het middel van de voorste man, met de twee fladderende uiteinden, verwijst hier naar.
De toren staat op een aardbol, waardoor het beeld ontstaat van een ‘val’ van de mens (terug) in de materie.
Oswald Wirth Tarot (1889)
Château des Avenières (1917)
Rider-Waite-Smith Tarot (1909)
De Rider-Waite-Smith Tarot
Ook de twee figuren op de RWS-kaart zijn gekleed in een combinatie van het mannelijke rood en het vrouwelijke blauw. Een nieuw element is dat het niet twee mannen zijn die vallen, zoals op alle voorgaande kaarten, maar een man en een vrouw. We mogen dit zien als een bevestiging van onze interpretatie van de kleuren rood en blauw.
In de lucht zweven 22 Yod’s. De Yod is de Hebreeuwse Y. Dit op een vuurvlam lijkende letterteken is de kleinste letter van het Hebreeuwse alfabet. Alle andere letters bevatten een Yod. Het is de eerste letter van YHWH (God). De Yod staat in het mystieke jodendom voor de alomtegenwoordigheid van God. In het oude Hebreeuws werd de Yod geschreven als een onderarm met hand. De RWS-kaart heeft geen zon, zoals de andere kaarten; in plaats hiervan verwijst de Yod naar ‘de Hand van God’.
Modern Hebreeuws
Oud Hebreeuws
Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit 22 letters. Het zijn precies 22 Yod’s op deze kaart; dit is een verwijzing naar het uiteenvallen van de innerlijke eenheid/heelheid van de mens in egofragmenten.
Conclusie
De grote arcana van de tarot bestaat uit miniaturen die aspecten belichten van een kundalini-ontwaken. De kaart De Toren is een waarschuwing gericht aan de mens die denkt het goddelijke op eigen kracht te kunnen bemachtigen. God laat zich niet ongestraft voor het karretje van het ego spannen. Hoogmoed komt voor de val (Bijbelboek Spreuken 16:18).
Aan deze kaart ten grondslag ligt het Bijbelverhaal over de Toren van Babel, waarin de toren een metafoor is voor de wervelkolom met erin stromend de ontwaakte kundalini-energie. Dit verhaal leert ons waarom de kennis over de kundalini-energie zo angstvallig is bewaakt in al die eeuwen en alleen verborgen in heilige teksten is terug te vinden. In verkeerde handen kan het ertoe leiden dat mensen onvoldoende voorbereid en met de verkeerde motieven zich een toegang gaan forceren tot deze heilige bron. Ook Jezus merkt dit op in het evangelie van Mattheüs (11:12):
En van de dagen van Johannes de Doper af tot nu toe wordt het Koninkrijk der hemelen geweld aangedaan, en geweldenaars grijpen het.
Deze weg kan alleen worden gegaan met een hart dat gezuiverd is van de verlangens naar grandeur van het ego. Alleen voor een mens die bereid is te sterven aan zichzelf gaat de deur naar God open.
Lees ook mijn artikel: Kundalini en de Toren van Babel.
Op de voorgrond zien we een PILAAR (klik hier), symbool voor de ontwaakte WERVELKOLOM, met een slak op weg naar boven, en een zegekrans. De pilaar rust op vier leeuwen (symbool voor de dierlijke krachten in de mens). Op de achtergrond zien we de TOREN VAN BABEL. Al deze symboliek verwijst (verhuld) naar het proces van kundalini-ontwaken. Voor de weg naar God is geduld en uithoudingsvermogen nodig. (Jacob Bruck, Emblemata moralia et bellica, 1615)
Toren van God
Maria Magdalena heeft een belangrijke rol gespeeld in het leven van Jezus. Haar wervelkolom was, net als die van Jezus, ontwaakt. We kunnen dit, onder meer, afleiden uit haar geuzennaam Magdalena, die ‘Toren van God’ (Migdal-El) betekent. Lees hierover in mijn boek over Maria Magdalena!
Chrysalis Tarot (Holly Sierra, Toney Brooks, 2014)
De hindoe-godin Kali personifieert de zuiverende werking van de kundalini-energie. Zij is verantwoordelijk voor de ‘dood’ van het ego.
De Egipcios Kier Tarot (Margarita Arnal Moscardo, 1988)
In het Oude Egypte stonden de obelisk, en de drie attributen van de farao onder op de kaart (kromstaf, vlegel en was-scepter), voor de wervelkolom met erin stromend de kundalini-energie. Lees hierover in mijn boek Kundalini-ontwaken. Zie ook tarotkaart 0. De Dwaas en 5. De Hierofant.
Le Tarot des Alchimistes (Jean Beauchard, 2006)
Zichtbaar in de kolf is het voltooide Magnum Opus (kundalini-ontwaken) van de alchemist in symbolen. Daarnaast Icarus in een vrije val. De Griekse mythe over Icarus en Daedalus gaat over de desastreuze gevolgen van hoogmoed.
The Arthurian Tarot (Caitlin and John Matthews, 1990)
Ook de uil (Wijsheid, Sophia) is een klassiek symbool voor de kundalini.
Dit artikel is geschreven door Anne-Marie Wegh. Copyright juli 2020
Het meest recente boek van Anne-Marie is:
Maria Magdalena, auteur van het vierde evangelie
Illustrations from the tarot decks, reproduced by permission of U.S. Games Systems, Inc., Stamford, CT 06902. c. by U.S. Games Systems, Inc. All rights reserved.
Foto’s Châteaux de Avenières: http://hermetism.free.fr/Avenieres
