14. Gematigdheid
Gematigdheid is een van de vier zogenaamde ‘kardinale deugden‘. De twee voorgaande kardinale deugden, 8. Gerechtigheid en 11. Kracht, staan in de tarot voor aspecten van een kundalini-ontwaken. Geldt dit ook voor Gematigdheid? Zit er een verborgen, esoterische betekenis achter de twee vazen waarmee de vrouw water bij de wijn doet?Traditioneel staat de deugd gematigdheid voor zelfbeheersing en balans, met name ten opzichte van de lichamelijke geneugten, zoals eten, drinken en seks. Allegorisch (als symbolische voorstelling) wordt deze deugd meestal verbeeld door een vrouw die vloeistof van één kruik in een andere giet. Andere attributen komen ook voor, bijvoorbeeld een bit (het ‘beteugelen’ van de dierlijke driften), een klok en meetinstrumenten (het ‘reguleren’ van gedrag).
In het geval van een vloeistof, wordt dit meestal geïnterpreteerd als water bij de wijn doen (om dronkenschap te voorkomen). Maar deze uitleg staat niet vast. Koude bij hete vloeistof voegen, om iets in temperatuur te verlagen, is ook denkbaar.
Gematigdheid in de 15e eeuw
In de tarot verwijst de stromende vloeistof naar de kundalini-energie die stroomt van het bekken naar het hoofd. Een eerste aanwijzing dat het bij deze kaart om iets anders gaat dan water bij de wijn doen, is de fysieke onmogelijkheid van het traject dat de vloeistof aflegt. Niet alleen op de 15e eeuwse tarotkaarten, ook in de eeuwen die hierna volgen, trekt de vloeistof zich niets aan van de wetten van de zwaartekracht.
Visconti-Sforza tarot (15e eeuw)
Ercole d’Este Tarot (15e eeuw)
Een schematische weergave van de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken. De polaire energiebanen zijn rood en blauw.
Een tweede aanwijzing is dat op veel tarotkaarten de vloeistof stroomt vanaf het hoofd van de vrouw naar haar bekken: de (omgekeerde) weg die de kundalini-energie in de mens aflegt. Maar er zijn nog meer details die verwijzen naar een proces van kundalini-ontwaken. De kleurcombinatie rood met blauw van de kleding die de vrouw draagt, op zowel de Visconti-Sforza kaart als de Ercole d’Este kaart (hierboven), verwijst naar het heilige huwelijk: het versmelten van het mannelijke (rood) en het vrouwelijke (blauw).
Het spiraalpatroon op de kleding van de vrouw op de Ercole d’Este kaart (midden-boven) verwijst naar de spiraalbeweging omhoog van de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken. Haar gekruiste benen symboliseren de versmelting van de innerlijke dualiteit naar een (goddelijke) eenheid.
Op de kleding van de Visconti-Sforza vrouw zien we een patroon van achtpuntige sterren. Deze ‘Morgenster’ staat centraal op tarotkaart 17. De Ster en is een oud en veel gebruikt symbool voor de kundalini-energie.
Met de schenkkan op de Visconti-Sforza kaart is iets merkwaardigs aan de hand. De vloeistof loopt niet uit de tuit, maar boven uit de kan. Deze ongerijmdheid moet de aandacht vestigen op de diepere betekenis van de tuit: deze heeft geen praktische, maar een symbolische waarde. De S-vorm verwijst naar de kundalini-slang.
Venus (de planeet) met achtpuntige ster
(De Sphaera Mundi, circa 1450)
Knoop van Isis
De twee uiteinden van het koord om de jurk van de vrouw hebben dezelfde S-vorm. Deze staan voor de twee energiebanen die versmelten in het hoofd, tijdens het kundalini-proces. De lus aan het koord verwijst naar de pijnappelklier, midden in het hoofd, die geactiveerd wordt tijdens deze versmelting. Het koord met de lus vormen tezamen ‘de Knoop van Isis’, een kundalini-symbool uit het Oude Egypte (links).
Niet alleen in de tarot zijn de allegorieën van de kardinale deugden gebruikt om verboden esoterische kennis te communiceren. Ook daarbuiten zijn legio voorbeelden te vinden van verborgen verwijzingen naar de kundalini-energie. Zie drie voorbeelden hieronder.
De blote rug verwijst naar de WERVELKOLOM/ kundalini. (Hendrick Goltzius, circa 1600, Rijksmuseum)
De uitgestoken MIDDELVINGER (klik hier) is een verwijzing naar de wervelkolom/ kundalini (het ‘midden’ van het lichaam). De SJAAL van hoofd naar bekken heeft dezelfde symbolische betekenis als de kan met VLOEISTOF: de stromende kundalini-energie. (Jacques de Gheyn, 1593, Museum Boijmans Van Beuningen)
De SJAAL van hoofd naar bekken is een verwijzing naar de kundalini-energie.
(Fresco Parz castle, Oostenrijk, 1580)
Ook de alchemie kent de metafoor van een vloeistof, of damp, die zich verplaatst tussen twee kolven/potten, voor het uitbeelden van een kundalini-ontwaken. Zie rechts en onder.
De vrouw wijst met haar rechterhand naar haar BEKKEN: wat naast haar te zien is vindt INNERLIJK plaats. Het kundalini-vuur zuivert de eerste vijf CHAKRA’S, gesymboliseerd door de vijf BLOEMEN. (Symbola aurea mensae, Michael Maier, 1617). Illustratie rechts: hetzelfde innerlijke proces met andere beelden.
De DUIF van de Heilige Geest (= de kundalini) reinigt de eerste vijf CHAKRA’S. (Rosarium Philosophorum, 1578)
Lees meer over de HEILIGE GEEST en de KUNDALINI in mijn boek ‘Johannes de Doper die Jezus de Christus werd’.
De kolf met het RODE ‘ELIXIR VITAE’ (‘levenselixir’) is een metafoor voor de kundalini-energie. De alchemist wijst naar zijn arm waarmee hij een TANG vasthoudt. Deze staat voor de TWEE POLAIRE ENERGIEBANEN die versmelten tijdens een kundalini-ontwaken. (Pyrotechnia ofte Vuur-stook-Kunde, 1687)
De VIJF KOLVEN op elkaar staan voor de eerste VIJF CHAKRA’S die worden getransformeerd door de kundalini. De gekruiste kolven, de gekruiste ‘hoornen des overvloeds’, en de twee tangen, staan voor het HEILIGE HUWELIJK (klik hier) dat plaatsvindt bij het ZESDE CHAKRA. (Chimischer Wegweiser, 1710)
De Alessandro Sforza Tarot
Dat de kaart Gematigdheid al in de 15e eeuw stond voor méér dan alleen een kardinale deugd, kunnen we ook afleiden uit de versie van de Alessandro Sforza Tarot (rechts), die sterk afwijkt van zijn tijdgenoten. Het is een kaart die veel vragen oproept bij tarotkenners en historici. Wat is de betekenis van het hert op deze kaart en waarom zit de vrouw, met de twee vazen, er bovenop?
Het antwoord vinden we – wederom – in de traditie van de alchemie en de Griekse godenmythes. In beiden symboliseert het hert de kundalini-energie; waarschijnlijk door de rood-bruine kleur van de vacht (associatie met vuur) en het gewei van het dier, dat uitgroeit naar de ‘hemel’.
Een van de twaalf ‘werken’ die de Griekse halfgod Herakles (Hercules) moet verrichten in opdracht van koning Eurystheus is het vangen van de Hinde van Keryneia, met de gouden hoorns. Bij het overmeesteren van het dier breekt één van de hoorns af. De diepere betekenis van deze mythe is de opdracht die elke spirituele zoeker heeft om de kundalini te laten ontwaken (de hinde te vangen), en een versmelting tot stand te brengen van de twee energiebanen die de innerlijke dualiteit vertegenwoordigen (twee hoorns wordt één hoorn). Zie ook de illustraties hieronder.
De vrouw op de Alessandro Sforza kaart zit met haar bekken op de wervelkolom van het hert. Dit mogen we zien als een bevestiging dat het hert verwijst naar een kundalini-ontwaken. De vrouw heeft EEN BEEN OPGETROKKEN (klik hier) om tot uitdrukking te brengen dat de dualiteit is versmolten tot een (goddelijke) eenheid (zie ook het schilderij van Lucas Cranach de Oudere, rechtsonder). Ook de ketting van ROOD KORAAL (klik hier) die zij draagt is een metafoor uit de alchemie, en verwijst naar de kundalini-energie. Zie ook de ketting van rood koraal op tarotkaart De Zon uit het Visconti-Sforza deck, en het alchemistische embleem linksonder.
Alessandro Sforza Tarot (15e eeuw)
De alchemist vist ROOD KORAAL (de kundalini) uit het water (zijn onderbewuste). Uit: Atalanta Fugiens, 1617.
Het HERT en de EENHOORN op dit alchemistische embleem (Book of Lambspring, 16e eeuw) verwijzen beide naar het kundalini-proces. De HOORN van de eenhoorn staat voor de kundalini-energie, die is opgestegen tot het zesde chakra (het voorhoofd). Het GEWEI van het hert staat voor de twee energiebanen die ter hoogte van het zesde chakra versmelten.
Aan het GEWEI van het hert op dit embleem zitten ZESPUNTIGE STERREN. Deze verwijzen naar het HEXAGRAM (klik hier), een symbool voor de samensmelting van de polaire energieën (het gewei). (Viridarium Chymicum di Stolcenberg, 1624)
Tijdens het vangen van de Hinde van Keryneia breekt ÉÉN van de gouden HOORNS af. (Een amfora uit circa 540 voor Chr.)
Apollo en Diana, door Lucas Cranach de Oudere, 1525. Zowel Diana als het hert (de kundalini), waar zij op zit, hebben EEN BEEN (klik hier) gestrekt: de innerlijke dualiteit wordt omgevormd tot een GODDELIJKE EENHEID tijdens een kundalini-ontwaken.
De Tarot van Marseille
De belangrijkste toevoeging aan de kaart in de 17e eeuw zijn de vleugels. Dit nieuwe element onderstreept dat de vrouw staat voor de vrouwelijk pool van het goddelijke. Zij heeft vele namen, waaronder Isis, Hera, Diana, Venus, Iris, en Shakti (de kundalini). Andere elementen op de kaart die verwijzen naar haar goddelijke status zijn de DUBBELE CIRKEL (klik hier) op haar hoofd (Tarot van Marseille, versie Jean Dodal, midden-onder) en de vijfbladige bloem, de zogenaamde ‘Roos van Venus’ (Tarot van Marseille, versie Pierre Madenié, linksonder), ook op haar hoofd. We zien bij deze twee Marseille-kaarten ook weer de kleurcombinatie van blauw met rood in de kleding van de godin: de versmelting van de mannelijke en de vrouwelijk energieën.
Klik hier voor de DUBBELE CIRKEL als symbool voor het heilige huwelijk.
Op kaart van Jean Dodal zijn de borsten van de vrouw geaccentueerd. Dit verwijst naar het ‘voedende’ karakter van ‘God de Moeder’. Dit voedende/gevende aspect wordt in de algemene iconografie ook tot uitdrukking gebracht door godinnen af te beelden met een grote hoeveelheid borsten. Soms stroomt daarbij ook nog vloeistof uit de borsten. Zie een voorbeeld uit de alchemie rechtsonder. Dit is enerzijds een verwijzing naar de voedende en transformerende kundalini-energie, maar ook naar de hersenvloeistof van de mens, die onder invloed van een kundalini-ontwaken verandert in amrita (drank der onsterfelijkheid), of ambrosia (de ‘nectar van de goden’).
Tarot van Marseille,
versie Pierre Madenié (1709)
Tarot van Marseille,
versie Jean Dodal (1701-1715)
Op dit alchemistische embleem uit Das Blut der Natur (1767) wordt de kundalini-energie gepersonifieerd door zowel de godin met de vloeiende BORSTEN, als door de god Hermes met zijn staf de CADUCEUS. Onder in beeld vindt de (innerlijke) OPSTANDING uit de (spirituele) dood van de alchemist plaats.
De diepere betekenis van de kaart Gematigdheid wordt nog duidelijker als we kijken naar Tarot de Marseille kaarten met afwijkende elementen, zoals die van Jacques Viéville, uit 1650 (rechts). Op de kaart van Viéville heeft de vrouw een grote staf met vleugels eraan in haar hand. Deze staf, die is afgeleid van de caduceus van Hermes, staat voor de wervelkolom, met bovenaan de pijnappelklier, en is een prachtige aanvulling op de symboliek van de kan met vloeistof in haar andere hand.
De raadselachtige Latijnse tekst SOL FAMA is ook een verwijzing naar het goddelijke. Sol betekent zon en Fama betekent roem/befaamdheid. De woorden staan in spiegelbeeld geschreven. Ik denk dat dit een aanwijzing is dat we niet alleen de woorden, maar ook de stroom vloeistof moeten omdraaien om de betekenis ervan te begrijpen: de kundalini-energie stroomt van onder naar boven!
Tarot van Marseille,
versie Jacques Vieville (1650)
Tarot of the Master, van Giovanni Vacchetta, een reproductie uit 2002 van het origineel uit 1893
Tevens het vermelden waard is de kaart Gematigdheid van de Italiaan Giovanni Vacchetta (Tarot van de Meester, rechtsboven), uit een iets latere periode. De wapperende linten op de rug en aan het hoofd van de vrouw symboliseren de twee versmeltende energiebanen. De lus staat voor de pijnappelklier (KNOOP VAN ISIS). De twee vazen zijn versierd met een dennenappelpatroon; ook dit is een verwijzing naar de pijnappelklier, die zo heet omdat hij de vorm heeft van een dennenappel. De zijnaden van de rok van de vrouw verwijzen naar de caduceus.
De Oswald Wirth Tarot
Oswald Wirth (1889, linksonder) heeft geen nieuwe elementen toegevoegd aan Gematigdheid. Op de mozaïek van Château des Avenières (midden-onder), die is afgeleid van de tarot van Wirth, hebben de vazen verschillende kleuren: goud en zilver. Deze kleuren, die staan voor de zon en de maan, verwijzen naar de (versmeltende) polaire energieën, net als de kleuren rood en blauw in de kleding van de vrouw. Zie alchemistisch embleem rechtsonder.
Oswald Wirth Tarot (1889)
Château des Avenières (1917)
De kundalini, hier gepersonifieerd door een vrouw die een kroon draagt met zeven sterren (chakra’s), staat op twee FONEINEN: een met een GOUDEN, en één met een ZILVEREN, vloeistof. Uit: Alchemical Notebook, Johann Grasshoff, 1620.
Rider-Waite-Smith Tarot (1909)
Rechts: Illustratie van Matthias Gerung uit de Ottheinrich-Bibel, Bayerische Staatsbibliothek, 1530. Ook hierin zit kundalini-symboliek verwerkt: de kleurcombinatie ROOD-BLAUW van de engel en het TEKEN VAN HET HEILIGE HUWELIJK (2=1 met de vingers).
De Rider-Waite-Smith Tarot
Pamela Colman-Smith heeft voor nóg een andere manier gekozen om de polariteiten uit te drukken: haar godin staat met één voet op het land en met één voet in het water. Dit beeld komt waarschijnlijk uit een visioen van de apostel Johannes, dat beschreven wordt in het Bijbelboek Openbaring (10:1-2):
‘En ik zag een andere sterke Engel uit de hemel afdalen. Hij was bekleed met een wolk en boven Zijn hoofd was een regenboog. Zijn gezicht was als de zon, en Zijn voeten waren als zuilen van vuur. En Hij had in Zijn hand een boekje, dat geopend was. En Hij zette Zijn rechtervoet op de zee en Zijn linker op de aarde.’
Dit visioen zijn beelden van een kundalini-ontwaken. De engel personifieert de goddelijke kundalini-energie.
Lees meer over KUNDALINI en de BIJBEL in mijn boek ‘Kundalini-ontwaken’.
De kundalini-energie, die op de RWS-kaart van de ene kelk in de andere stroomt, wordt ook verbeeld door het smalle beekje (of is het een weggetje?) dat loopt tussen de waterplas op de voorgrond naar de zon, in de verte. De cirkel met een punt in het midden, op het voorhoofd van de engel, is het symbool voor de zon. De driehoek geplaatst in een vierkant, op zijn borst, staat voor vuur (driehoek) in aarde (vierkant), oftewel: het kundalini-vuur in de mens. Boven dit symbool staat in Hebreeuwse letters: JHWH (God).
De irissen, langs de waterkant, zijn een esoterisch symbool voor de pijnappelklier en het kundalini-proces. In de christelijke schilderkunst is de iris veelvuldig gebruikt om (verhuld) te verwijzen naar het kundalini-ontwaken dat Jezus heeft doorgemaakt. Zie drie voorbeelden hieronder, alsmede mijn boek Maria Magdalena, auteur van het vierde evangelie.
De verschijning van Christus aan het meer van Tiberias, Albert Bouts, begin 16e eeuw.
De verrijzenis van Christus, Pietro Perugino, circa 1495, Kathedraal van Sansepolcro, Italië.
Het Laatste Oordeel (uitsnede), Ambrosius Benson, 1540, Fine Arts Museum of San Francisco
Het Griekse godenpantheon kent ook een godin Iris: de persoonlijke boodschapper van Hera. Iris is qua taken de vrouwelijke tegenhanger van Hermes. Zij wordt, net als Hermes, vaak afgebeeld met een caduceus.
Rechts zien we Iris een plengoffer (libatie) brengen: een ritueel waarbij een vloeistof wordt uitgegoten als offer voor, of door, de goden. In de iconografie van de Oude Grieken werden plengoffers gebruikt om op een verhulde manier te verwijzen naar de kundalini-energie. Zo ook op deze vaas uit de 5e eeuw voor Chr.
Deze afbeelding bevat een prachtige combinatie van de verschillende kundalini-metaforen die ook gebruikt zijn voor de kaart Gematigdheid. Iris giet vloeistof in een schaal die wordt vast gehouden door de god Apollo. Zij vertegenwoordigen de mannelijke en vrouwelijke energieën (polariteiten). Precies onder de kan en de schaal staat een hert (de kundalini). Iris houdt een caduceus in haar hand.
De goden Iris en Apollo
Conclusie
Al vanaf de 15e eeuw is in de tarotkaart van de kardinale deugd Gematigdheid symboliek verwerkt om verboden kennis over de kundalini-energie te communiceren. Talloze voorbeelden tonen aan dat voor deze ‘ketterij’ niet alleen de tarot, en niet alleen de kardinale deugden, zijn gebruikt. Waar je ook om je heen kijkt in musea en kerken, overal zie je creatieve pogingen van kunstenaars om ons te wijzen op een bron van goddelijke energie in ons bekken. Zelfs op illustraties in oude Bijbels!
Deze energiebron ontwaakt, als wij ‘deugdelijk’ leven, waarbij zelfbeheersing (gematigdheid) ten opzichte van de zintuiglijke geneugten een belangrijke factor is. Wie het goddelijke wil ervaren, moet het aardse loslaten.
Links: de godin Venus maakt haar zoon Aeneas onsterfelijk.
Dat het hier gaat om een kundalini-ontwaken mogen we afleiden uit hun handen die het teken maken van HET HEILIGE HUWELIJK (2=1), klik hier.
Rechts: op het graf van Paus Clement II (Bamberger Dom, circa 1240) staat, tezamen met de VIER KARDINALE DEUGDEN, een VIJFDE VROUW afgebeeld, gezien vanaf haar RUG, die een grote VAAS MET VLOEISTOF uitgiet. De betekenis hiervan is onbekend. De afbeelding wordt genoemd ‘Paradiesfluss’ (PARADIJSRIVIER). De lezer van dit artikel zal geen moeite hebben deze raadselachtige vijfde vrouw te duiden…!
Silvia Ritter’s Tarot Deck(Work in progress)
Legacy of the Divine Tarot (Ciro Marchetti, 2008)
Animal Totem Tarot (Eugene Smith, Leeza Robertson, 2016)
De flamingo, met gespreide vleugels en staand op één been, is een prachtige metafoor voor een kundalini-ontwaken. Rood is de kleur van het eerste chakra, waar de kundalini verblijft, en de hals van de flamingo heeft de vorm van een opstijgende slang. Ook een mooie vondst is de regenboog die samenvalt met de waterval.
The Gill Tarot (Elizabeth Gill, US Games, 1991)
Medieval Scapini Tarot ( Luigi Scapini, 2005)
De ontwerper legt een verband tussen de kaart Gematigdheid en de neerdaling van de Heilige Geest tijdens de doop van Jezus (een gebeurtenis die een metafoor is voor een kundalini-ontwaken). Lees hierover in mijn boek Johannes de Doper die Jezus de Christus werd.
Ansata Tarot (Paul Struck, 1981)
Dit artikel is geschreven door Anne-Marie Wegh. Copyright mei 2020
Het meest recente boek van Anne-Marie is:
Maria Magdalena, auteur van het vierde evangelie
Illustrations from the tarot decks, reproduced by permission of U.S. Games Systems, Inc., Stamford, CT 06902. c. by U.S. Games Systems, Inc. All rights reserved.
Foto’s Châteaux de Avenières: http://hermetism.free.fr/Avenieres
