De Bijbel is geschreven in de taal van dromen

Wilde dieren die je bedreigen, oorlogen en natuurrampen, begrafenissen, huwelijken en geboortes, een spannende reis met hachelijke avonturen. Je maakt het ‘s nachts mee in je dromen, en ook de Bijbel staat er vol mee. Dat is geen toeval. De Bijbel is geschreven in dezelfde beeldtaal als waarin dromen hun boodschappen voor ons verpakken. En beiden gebruiken deze taal, bestaande uit archetypes, metaforen en grondpatronen, voor hetzelfde doel: ons inzicht geven in de weg naar heelheid, oftewel de weg naar God.

De meeste verhalen in de Bijbel zijn niet bedoeld om letterlijk te nemen. Ze verbeelden innerlijke processen van de spirituele zoeker. Jezus die over water loopt bijvoorbeeld, moet ons vertellen dat hij zijn emoties (water) volkomen meester was. In tegenstelling tot zijn leerling Petrus die over het water heen naar Jezus toe wil lopen, maar kopje-onder gaat. (1) Het woeste water en de bijna-verdrinking zijn een verbeelding van de angsten van Petrus. Angst is een groot struikelblok op de spirituele weg. Petrus zal nog meer moeten mediteren, loslaten en onthechten, om met droge kleren de oversteek naar Jezus (God) te kunnen maken. Zo kunnen ook wij dromen over hoge golven, of overstromingen, die ons bedreigen, als we overdag ‘overspoeld’ worden door onze emoties.

Op reis gaan

Een andere klassieke metafoor is de reis. Er wordt heel wat afgereisd in de Bijbel en in onze dromen. Dit zijn miniatuurtjes van de weg die we innerlijk afleggen. Ze laten ons iets zien van het spirituele groeiproces waartoe wij allen worden geroepen. Carl Jung noemde dit het individuatieproces. Ondeelbaarheid, heelheid of heiligheid; welke woorden je ook voor het einddoel gebruikt, de beeldtaal die ons wel en wee op deze weg tot uitdrukking brengt in dromen, blijft hetzelfde.

Alle details van een reisdroom kunnen interessante zelfinzichten opleveren. Verloopt de reis soepel, of niet? Hoe ziet het landschap eruit? Is het een kale, dorre boel, of juist levendig en vol groen? Als er sprake is van een voertuig, wie zit er achter het stuur? Ben je dat zelf, of heb je de controle uit handen gegeven aan iemand anders? Weet je de weg, of ben je verdwaald? Dit soort beelden zijn meestal niet moeilijk om te vertalen naar wat er overdag in je leven speelt.

Wilde dieren in een droom symboliseren je eigen emoties en driften

Jezus begint in de Bijbel zijn reizen met een verblijf van veertig dagen in de woestijn. Deze dorre plek, waar ‘de hemel gesloten blijft’, staat voor het afgesneden zijn van God. Gedurende deze tijd wordt Jezus op de proef gesteld door de Satan (zijn ego) en geconfronteerd met wilde dieren (2). Wilde dieren staan voor onze dierlijke driften, die overwonnen moeten worden. Wie heeft er nog nooit een droom gehad over een angstwekkend dier dat je achtervolgde? Zolang je in je dromen nog bang bent en op de vlucht gaat voor dieren, heb je nog geen meesterschap verworven over je driftleven.

In de Bijbel vinden we veel helden die zich niet lieten afschrikken door een paar roofdieren. De legendarische Samson bijvoorbeeld, verslaat een leeuw met zijn blote handen (3) en de profeet Daniël blijft wonderbaarlijk genoeg ongedeerd na een nacht in een leeuwenkuil. (4) Als je droomt over wilde dieren die totaal geen bedreiging vormen, is dat een prachtige spirituele mijlpaal!

Dag en nacht

Ook de hoeveelheid licht in een droom zegt iets over je groeiproces. Naarmate je bewustzijn ruimer wordt zal het lichter zijn in je dromen. Je zult ook meer details en kleuren gaan waarnemen. Zo nu en dan zul je ook nog dromen van iets dat zich afspeelt in de schemering. Dit gaat dan over een aspect dat zich nog in jouw onderbewuste bevindt.

In de evangeliën komt de Farizeeër Nicodemus ‘s nachts naar Jezus toe en bevraagt hem over het Koninkrijk van God. Jezus reageert verbaasd: Bent u de leraar van Israël en weet u deze dingen niet? (5) De spirituele onwetendheid van Nicodemus sluit aan bij de vermelding dat het gesprek plaatsvindt bij nacht: zijn bewustzijn is totaal onverlicht, wil de evangelist ons hiermee laten weten. Ook het bewustzijn van de apostel Judas is volgens de Bijbelschrijvers volkomen verduisterd als hij zijn meester verraad aan de vooravond van de kruisiging:

Toen hij dan het stuk brood genomen had, ging hij meteen naar buiten. En het was nacht. (6)

De hoeveelheid licht in een droom zegt iets over jouw bewustzijn

Genezen

Geestelijke genezing is een belangrijk aspect van spirituele groei. Onze geestelijke verwondingen worden in dromen vaak uitgedrukt in lichamelijke aandoeningen. Een buikwond bijvoorbeeld, verbeeld onverwerkte emoties. Geen handen hebben kan wijzen op een onvermogen om je te verbinden. Ook als andere mensen of dieren gewond zijn in een droom, verwijst dit over het algemeen naar je eigen kwetsuren.

Jezus geneest een blinde

In de Bijbel wemelt het van de lammen, blinden, stommen en doven. Jezus heeft het er druk mee! Een groot deel van zijn tijd is hij bezig met genezingen. Al deze ‘wonderen’ die hij verricht mogen we vertalen naar het geestelijke niveau. Hij opent de oren, ogen en mond van degenen die zich afsluiten voor het goddelijke. De spiritueel verlamden zet hij weer in beweging.

Hij geneest ook ziektes als waterzucht (arrogantie) en melaatsheid (onreinheid), en hij drijft demonen (overtollige egostukken) uit. Alles wat tussen de spirituele zoeker en God in staat wordt door hem geheeld of weggenomen. De onderliggende boodschap hiervan is dat heelheid een voorwaarde is voor de innerlijke verwezenlijking van het Koninkrijk van God. We moeten terug naar de staat van ongeschondenheid van een kind:

En Hij zei: Voorwaar, Ik zeg u: Als u zich niet verandert en wordt als de kinderen, zult u het Koninkrijk der hemelen beslist niet binnengaan. (7)

Schoonmaken en opruimen

Zuivering is een ander belangrijk aspect in het groeien naar God. Een huis is in de beeldtaal een zogenaamd ‘ik-symbool’; het staat voor de dromer zelf. Dromen over het schoonmaken of opknappen van een huis, betekent dat je aan het werk bent aan jezelf. Vloeren en muren die geboend worden, een nieuw behang, misschien worden er meubelstukken vervangen. De zolder (symbool voor het hoofd) wordt opgeruimd, of de kelder (het onderbewuste) wordt leeggemaakt. Je komt meestal enorme hoeveelheden vuil tegen. Meer dan je verwacht.

Als het huis van binnen groter en lichter wordt, wijst dit op een bewustzijnsverruiming. Nieuwe kleuren op de muren of de vloer – vooral als het opvallende kleuren zijn – verwijzen vaak naar een verhoogde activiteit van bepaalde chakra’s, als gevolg van jouw groeiproces.

Deze noodzakelijke innerlijke schoonmaak wordt in de evangeliën op een prachtige manier verbeeld door de befaamde tempelreiniging. In een opwelling van woede jaagt Jezus alle kooplieden en geldwisselaars de tempel van Jeruzalem uit. De tafels en stoelen vliegen daarbij door de lucht, als we de evangelieschrijvers mogen geloven:

En zij kwamen in Jeruzalem; en toen Jezus de tempel binnengegaan was, begon Hij hen die in de tempel verkochten en kochten, naar buiten te drijven; en de tafels van de wisselaars en de stoelen van hen die de duiven verkochten, keerde Hij om… (8)

De handelaren staan symbool voor eigenschappen als materialisme en geldzucht. Hiervan moet het hart (de tempel) worden gereinigd om God te kunnen ervaren. De meubelstukken die omver worden gegooid door Jezus moeten ons het beeld geven van een ‘omwoeling’ van ons innerlijk. Een zuiveringsproces klinkt mooi op papier, maar het is in de praktijk een pittige tijd. Naast opbeurende dromen van schoonmaakprocessen, zullen zich ook de nodige nachtmerries aandienen, die een verbeelding zijn van oude ballast die wordt opgeruimd.

De Tempelreiniging

Loslaten van het oude

Als het zuiveringsproces de kern van je wezen raakt, zal dit in je dromen gepaard gaan met beelden van dood en vernietiging. Aardbevingen, instortende gebouwen, vernietigende branden, en atoombommen die inslaan, symboliseren je ‘oude wereld’ die verdwijnt. Hoe heftig deze nachtmerries ook zijn, ze zijn dus vaak een positief teken.

De wederkomst van Christus wordt in de Bijbel ook in dergelijke beelden geschetst en menig gelovige wacht sindsdien met angst en beven op dit Laatste Oordeel. Een fragment:

En wanneer u hoort van oorlogen en geruchten van oorlogen, word dan niet verschrikt, want dit moet gebeuren, maar het is nog niet het einde. Want het ene volk zal tegen het andere volk opstaan en het ene koninkrijk tegen het andere koninkrijk; en er zullen aardbevingen zijn in verscheidene plaatsen en er zullen hongersnoden zijn en onlusten. Deze dingen zijn het begin van de weeën…
Maar in die dagen, na die verdrukking, zal de zon verduisterd worden en de maan zal zijn schijnsel niet geven. En de sterren van de hemel zullen daaruit vallen en de krachten in de hemelen zullen heftig bewogen worden. En dan zullen ze de Zoon des mensen zien komen in de wolken, met grote kracht en heerlijkheid. (9)

Net als in onze dromen gaan deze apocalyptische beelden echter niet over het einde van DE wereld, maar over het einde van de oude wereld van de spirituele zoeker, die voor de poorten van het Koninkrijk van God staat. De wederkomst van Christus gaat over een innerlijk proces. De oorlogen waar Jezus over spreekt is een verbeelding van de innerlijke strijd die geleverd moet worden tussen onze hogere natuur en onze lagere natuur – tussen het goddelijke en het dierlijke in de mens – alvorens God zijn woning kan maken in ons.

Veelbetekenend, is dat Jezus zijn betoog over de verschrikkingen en verwoestingen bij zijn wederkomst, afsluit met de volgende metafoor:

En leer van de vijgenboom deze gelijkenis: wanneer zijn tak al zacht wordt en de bladeren uitspruiten, dan weet u dat de zomer nabij is. Zo ook u, wanneer u deze dingen zult zien gebeuren, weet dan dat het nabij is, voor de deur. (10)

Met dit lieflijke beeld van uitspruitende takken, bevestigt hij dat we de heftige beelden van oorlog en rampspoed mogen interpreteren als positieve transformatiesymboliek. Nieuw leven – een geboorte van een baby of een dier – verwijst in de beeldtaal naar nieuwe aspecten in het leven van de dromer. Dit kan ook iets betreffen in de buitenwereld. Een nieuwe baan of een nieuwe hobby, bijvoorbeeld. Planten en bomen verwijzen over het algemeen naar innerlijke, spirituele aspecten. Een plant krijgt nieuwe scheuten, of een oude boom wordt omgehakt en een nieuwe boom groeit op de oude stam.

Vernieuwing

De volhardende spirituele aspirant zal ook dromen krijgen over een ‘nieuwe wereld’ die zich aan het vormen is in hem of haar. Een prachtige stad, met indrukwekkende gebouwen en veel groen (de kleur van het hartchakra), bijvoorbeeld. Dit soort transformatiebeelden gaat vaak gepaard met gevoelens van euforie en verwondering.

In het Bijbelboek Openbaring lezen we over het ‘Nieuwe Jeruzalem’ dat uit de hemel neerdaalt:

En hij voerde mij weg in de geest op een grote en hoge berg en liet mij de grote stad zien, het heilige Jeruzalem, dat neerdaalde uit de hemel, bij God vandaan. Zij had de heerlijkheid van God, en haar uitstraling was als een zeer kostbare edelsteen, als een kristalheldere steen jaspis. (11)

Dit opgetekende visioen is een verbeelding van het spirituele ontwaken van de (onbekende) auteur zelf. Ook hij moest hiervoor eerst het oude volledig loslaten. De passage in Openbaring die dit beschrijft, staat bekend als de Slag van Armageddon:

En er kwamen stemmen, donderslagen en bliksemstralen. En er kwam een grote aardbeving, zo een als er niet is geweest sinds er mensen op de aarde geweest zijn: zo’n aardbeving, zo groot! En de grote stad viel in drie stukken uiteen en de steden van de heidenvolken stortten in…
En alle eilanden zijn op de vlucht geslagen, en bergen waren er niet meer te vinden. En grote hagelstenen, elk ongeveer een talentpond zwaar, vielen uit de hemel op de mensen neer. (12)

De ontmanteling van het ego

Wie kent niet de uitspraak van Jezus:

Ga binnen door de nauwe poort, want wijd is de poort en breed is de weg die naar het verderf leidt, en velen zijn er die daardoor naar binnen gaan; maar de poort is nauw en de weg is smal die naar het leven leidt, en weinigen zijn er die hem vinden. (13)

De brede en de smalle weg

De brede, makkelijke weg is kiezen voor het materiële, voor geldzucht en egoïsme. De smalle, moeilijkere weg is kiezen voor het geestelijke, voor soberheid en dienstbaarheid. Alleen de smalle weg leidt naar God. Maar hoe moeten we de wijde en de nauwe poort zien? Een poort is hier een maatstaf voor het ego. Door de nauwe poort, die toegang geeft tot het Koninkrijk van God, kun je alleen als je ego klein genoeg is.

Ook in dromen zien we dit thema terug: de spirituele zoeker wordt geconfronteerd met deuren of gaten die – tot zijn of haar grote frustratie – te klein zijn om doorheen te gaan. Het thema ‘bagage’ sluit hier naadloos bij aan. Wat je bij je hebt in een droom kan veel zelfinzicht opleveren. Volgens Jezus is dit idealiter helemaal niets. Hij stuurt zijn leerlingen op pad met de woorden:

Voorzie u niet van goud of zilver of kopergeld in uw gordels, of van een reiszak voor onderweg of twee stel onderkleren of sandalen of een staf. (14)

Wat is er mis met het meenemen van frisse, schone kleding? Je zou dit zelfs als een vorm van compassie met je reisgenoten kunnen zien… Ook dit moeten we echter niet letterlijk nemen, maar als beeldtaal: de leerlingen moeten hun ‘ego-bagage’ achterlaten. Met al die ‘spullen’ bij je kun je niet door de nauwe poort.

Het huwelijk

Tot slot, het thema van de bruiloft: de bekroning op de noeste spirituele arbeid. Een verbeelding van de innerlijke versmelting van de tegenstellingen (de dualiteit); van het mannelijke (animus) en vrouwelijke (anima). Deze innerlijke eenwording herstelt de verbinding met God, het ultieme doel van de reis.

Voor de dromer kan de huwelijkspartner voor verrassingen zorgen. Degene waar men mee trouwt kan een broer of zus zijn. Familieleden figureren vaak als anima of animus in een droom, omdat ze zo dichtbij ons staan (‘bloedverwanten’).

De beroemde bruiloft in Kana waar Jezus water in wijn verandert, verbeeldt ook het innerlijke proces van dit zogenaamde HEILIGE HUWELIJK (klik hier). Hoewel iedereen wel eens heeft gehoord van het spectaculaire wijnwonder, weet niemand wie het bruidspaar eigenlijk was. De evangelieschrijvers hebben dit verborgen tussen de regels, voor degenen ‘die oren hebben’: het is Jezus zelf die trouwt met zijn moeder, die hij in dit verhaal aanspreekt met het onpersoonlijke ‘vrouw’, om de anima-animus symboliek te onderstrepen. Het water dat in wijn wordt veranderd is een direct gevolg van dit huwelijk. Het symboliseert de vergoddelijking van de mens, die het proces van kundalini-ontwaken heeft voltooid. (15)

De bruiloft in Kana

Het bruiloftsthema kan in een droom worden aangevuld met een feestelijke maaltijd. Een tafel vol met bekenden en onbekenden die samen feest vieren en eten, symboliseert innerlijke integratie. Aspecten van de dromer die nooit tot bloei zijn gekomen, of die zijn verbannen naar het onderbewuste (de onbekende aanwezigen), worden opgenomen in de totale persoonlijkheid. Een feestmaal is een krachtig symbool van heelwording.

Inspiratiebron

Er is nog iets wat dromen en de Bijbel gemeen hebben: ze worden beiden niet altijd op waarde geschat. Ik hoop met dit stuk te hebben aangetoond, dat beiden een grote bron van inspiratie en voeding kunnen zijn voor de spirituele zoeker.

Noten:
1. Mattheüs 14:24-30
2. Marcus 1:12-13
3. Rechters 14:5-6
4. Daniël 6:17-24
5. Johannes 3:10
6. Johannes 13:30
7. Mattheüs 18:3
8. Marcus 11:15


9. Marcus 13:7-8 en 24-26
10. Marcus 13:28
11. Openbaring 21:10-12
12. Openbaring 16:18-21
13. Mattheüs 7:13-14
14. Mattheüs 10:9-10
15. Voor een complete analyse van de bruiloft in Kana, zie mijn boek: Kundalini-ontwaken p 221-227

Dit artikel is gepubliceerd in Mantra magazine (dec ’16)
Copyright Anne-Marie Wegh 2016

Deel dit artikel

Anne-Marie is auteur van het boek:
Kundalini-ontwaken

Door |2023-08-14T12:21:27+00:00december 21st, 2016|Mantra|0 Reacties
Ga naar de bovenkant