Het geheim van de paardenfluisteraar
Veel mensen zijn bang voor paarden. Ze worden gezien als gevaarlijke, onberekenbare dieren die je kunnen bijten of trappen. Maar wat zou jij doen als iemand recht op je af komt stappen en je ongevraagd begint aan te raken?!
Je zou het als erg onbeleefd en beangstigend ervaren. Het zou bij jou waarschijnlijk ook een heftige reactie uitlokken, toch?
Paarden zijn prachtige, gevoelige, sociale dieren, die normaal gesproken aandacht van een mens heel fijn vinden. Ze worden graag geaaid, als je eerst even rustig kennis maakt en rekening houdt met een aantal ‘omgangsregels’ die in de dierenwereld gelden.
1. Gedraag je niet als een roofdier
Een paard is misschien wel groot en sterk – veel groter en sterker dan jij – maar hij is bang voor jou! Paarden zijn prooidieren. In de vrije natuur dienen ze als voedsel voor roofdieren. Ze zijn daarom altijd op hun hoede, ook al zijn ze gedomesticeerd en leven ze bij de mens al vanaf hun geboorte in relatieve veiligheid. Met hun ogen en oren speuren ze voortdurend de omgeving af op onraad en ze zijn bang voor alles wat ze niet kennen.
De eerste vraag van een paard bij een ontmoeting met jou is: ga jij mij pijn doen? Ga jij mij opeten? Als hij maar het geringste vermoeden heeft dat jouw intenties niet goed zijn, dan zal hij vluchten, en als dat niet kan, dan zal hij vechten, lees: bijten of trappen.
Benader een paard rustig en vriendelijk.
Benader een paard daarom rustig en vriendelijk. Gebruik je inlevingsvermogen en zorg dat het dier zich veilig te voelt, in plaats van te reageren vanuit je eigen onzekerheden en angsten. Een paard moet je eerst vertrouwen alvorens hij contact aangaat met jou. Is dat bij mensen ook niet zo?
Praat met zachte stem tegen hem en draai je borst een beetje weg. Recht op een paard aflopen, frontaal voor hem gaan staan en hem aanstaren, is het gedrag van een roofdier. Dat zal een vluchtreactie bij hem oproepen. Kom liever ontspannen ‘aansjokken’, laat je schouders zakken, en kijk af en toe even weg. Geef het dier de tijd om de situatie in te schatten en let op zijn lichaamstaal. Zolang zijn hoofd hoog is, is hij in een staat van hoge alertheid en weet hij nog niet hoe hij zal gaan reageren op jou. Laat hij zijn hoofd langzaam zakken, dan is dit een eerste teken van ontspanning en een voorzichtige uitnodiging tot verder contact.
2. Houd rekening met de persoonlijk ruimte
Net als mensen hebben paarden een ‘persoonlijke ruimte’, een bepaalde afstand tot het lichaam, waarin ze onbekenden niet zomaar zullen toelaten. We kennen het gevoel allemaal wel; dat iemand veel te dicht bij je gaat staan in een gesprek. Het voelt heel oncomfortabel en bedreigend. Je hoort al niet eens meer wat deze persoon precies zegt. In plaats daarvan zoek je koortsachtig naar mogelijkheden om meer ruimte tussen jullie te creëren. Vluchten, dat is wat je wil!
Ook dieren hebben zo’n persoonlijk ruimte. Bij paarden is dit ongeveer een paardlengte, zo’n twee meter; mede afhankelijk van zijn karakter en wat hij heeft meegemaakt in het verleden. Is het een bang paard met slechte herinneringen aan mensen, dan zal zijn behoefte aan afstand groter zijn dan een managepaard dat dagelijks nieuwe mensen ontmoet en goed in zijn vel zit.
Eerst even laten ruiken
Door te letten op de lichaamstaal van het paard wordt zijn persoonlijke ruimte al snel duidelijk. Als je te dicht bij komt zal hij zijn hoofd wegdraaien of naar achteren stappen. Het is belangrijk om op dat moment te blijven staan, of nog beter: een stapje terug te doen. Hiermee laat je aan het paard zien dat je zijn persoonlijke ruimte respecteert. Dit is een cruciaal moment in het contact. Als je zijn lichaamstaal zou negeren, en brutaalweg in zijn persoonlijke ruimte zou stappen, zal hij in de vecht-vlucht modus schieten. Bijten of trappen wordt nu een optie voor het paard. Blijf je echter op gepaste afstand ontspannen staan, dan zal je zijn vertrouwen en nieuwsgierigheid wekken.
Wacht nu op een eerste teken van toenadering van het paard. Hij zal zijn hoofd naar je toebrengen om de zaak te verkennen. Veel mensen zien dit als een uitnodiging om het paard over zijn neus te aaien, maar dit werkt averechts: het paard zal zijn hoofd weer wegdraaien. Hij wil eerst ruiken en is nog niet klaar om aangeraakt te worden, en zeker niet aan zijn gevoelige neus!
Steek rustig je hand uit naar het dier en geef het de tijd om je lichaamsgeur te analyseren. Beweeg langzaam en ontspannen. Snelle bewegingen zullen het paard laten schrikken. Er zullen nu meer tekenen van ontspanning volgen: het hoofd gaat nog wat meer omlaag, de oren draaien een beetje opzij, de oogleden zakken, zijn blik wordt ontspannen. Kauwen of likken is ook een goed teken.
Nu doe je voorzichtig een stapje dichterbij, ondertussen lettend op zijn lichaamstaal. Als het paard ontspannen en naar je toegedraaid blijft kun je hem nu aanraken. De hals is hiervoor een geschikte plek.
3. Gebruik paardentaal
Het geheim van de paardenfluisteraar is dat hij precies weet hoe een paard communiceert en wat zijn behoeften zijn. Een paardenfluisteraar bezit geen ‘magische’ eigenschappen die een ander mens niet heeft. Hij is net zo alert op de kleinste signalen als een paard zelf en speelt hierop in met zijn eigen lichaamstaal.
Wat paarden fijn vinden is aaien of met je nagels lekker stevig krabbelen. Hiermee boots je na wat paarden ook bij elkaar doen als ze elkaar aardig vinden: likken, of met de tanden ‘krabben’. Klopjes geven, wat je overal ziet in de paardenwereld, is geen paardentaal, en niet iets wat een paard prettig vindt. Kloppen met je hand op zijn lijf, hoe goed bedoeld ook, kan – zeker bij een angstig paard – ervaren worden als een teken van agressie. Paarden wennen wel aan klopjes, net zoals aan andere onhebbelijkheden van mensen, maar je doet ze er geen plezier mee.
Lekker krabbelen achter de oren, waar ze zelf niet bij kunnen, vinden ze heerlijk!
Kortom
Het is eigenlijk heel logisch allemaal. Er is weinig verschil tussen mensen of dieren als het gaat om het positief laten verlopen van het eerste contact. Wees vriendelijk en beleefd. Zomaar aanraken, zonder eerst kennis te maken, is ongepast, altijd en overal. Gebruik je inlevingsvermogen en let op de lichaamstaal van de ander. Ik wens je mooie ontmoetingen en heel veel paardenvrienden toe!
Dit artikel is gepubliceerd in Bloom magazine (okt ’19)
Copyright Anne-Marie Wegh 2020
Anne-Marie Wegh geeft cursusdagen Paardenfluisteren.
