3. De Keizerin
De kaart De Keizerin heeft meerdere lagen. Zij staat, onder andere, voor het vrouwelijke in de mens (de anima in de Jungiaanse psychologie), en voor het vrouwelijke aspect van God. Als anima is zij de wederhelft van de keizer – de animus. Hun versmelting – het heilige huwelijk – leidt tot een vereniging met God.
Van de 15e eeuwse Visconti decks zijn twee kaarten van de Keizerin bewaard gebleven. Op het eerste oog lijken zij geen esoteriche symboliek te bevatten. Op beide kaarten houdt de keizerin een schild vast met een adelaar erop. Deze adelaar vinden we ook terug op het familiewapen van de adellijke Visconti’s, dus is een verklaarbaar element. Dat de adelaar op deze kaart wel degelijk ook een spirituele betekenis heeft, wordt pas duidelijk als we het hele Visconti deck bestuderen, en als we Keizerin-kaarten uit latere eeuwen er naast leggen.
Visconti Di Modrone deck
Visconti-Sforza deck
Wapenschild van de families Visconti en Sforza
De alchemie
In de traditie van de alchemie, die hoogtijdagen beleefde in de 15e eeuw, staat een adelaar – de koning der vogels – voor de voltooiing van het proces van godsrealisatie.
Op de gravure van Jacob de Heyden uit 1615 (rechts) zien we een adelaar balancerend op twee pilaren. Deze pilaren staan voor de innerlijke dualiteit, die omgevormd moet worden tot een (goddelijke) eenheid. Ze zijn verbonden met een touw, waaraan een trouwring hangt; een verwijzing naar het heilige huwelijk.
Klik hier voor het HEILIGE HUWELIJK als onderdeel van een proces van kundalini-ontwaken.
Embleem uit: The Hermaphrodite Child of the Sun and Moon, 1752.
Gravure uit: Emblemata moralia & bellica (Jacob de Heyden, 1615)
De alchemie gebruikt voor de versmelting van de polaire energiebanen het beeld van het samengaan van een koning en koningin. De illustratie uit Rosarium Philosophorum (rechts) is een voorbeeld hiervan. We zien een koninklijk paar, liggend in het water, hetgeen betekent dat dit proces plaatsvindt in ons onderbewuste. De vleugels symboliseren de voltooiing van het proces van eenwording. Een hand van de koning ligt op zijn geslachtsdelen. De boodschap hiervan is dat de seksuele energieën bewaard moet worden om het goddelijke te kunnen ervaren.
Deze krachtige oer-energieën in onze onderbuik moeten omhoog geleid worden naar de hogere chakra’s. In veel spirituele tradities wordt de uitdaging van het verkrijgen van meesterschap over de seksuele impulsen gesymboliseerd door een machtige draak die overwonnen moet worden (zie illustratie rechtsonder).
Uit: Rosarium Philosophorum (circa 1550)
De glazen kolf staat symbool voor de alchemist zelf. De koningin/keizerin en koning/keizer staan voor de mannelijke en vrouwelijke energieën die versmelten tijdens een kundalini-ontwaken. Uit: Johannes Conradus Barchusen (1666-1723), Le Traite Symbolique de la Pierre Philosophale (Elementa Chemiae).
Het Magnum Opus van de alchemist uitgedrukt in beelden (illustratie uit circa 1400). De koning en koningin zijn versmolten tot één figuur, ook wel rebis of hermafrodiet genoemd. De overwonnen draak ligt aan hun voeten. De drie slangen in de beker staan voor de drie energiebanen die betrokken zijn bij een kundalini-ontwaken. De vleugels, en de ouroboros in de hand van de koning, verwijzen naar de voltooiing van de innerlijke eenheid.
Tarot of Marseille
Met de eeuwen wordt duidelijker dat de kaarten nummer 3 en 4 van de tarot – de Keizerin en de Keizer – staan voor het alchemistische koninklijke paar dat versmelt tijdens het proces van Godsrealisatie. De Keizerin van de Tarot van Marseille (17e en 18e eeuw) zit op een troon met een rugleuning die de suggestie wekt van twee vleugels; het symbool voor spirituele voltooiing. Hiermee wordt de symboliek van de adelaar versterkt.
De Tarot van Marseille,
versie Jacques Vieville (circa 1650)
De Tarot van Marseille,
versie Jean Dodal (1701-1715)
Dubbelkoppige adelaar
Een overtuigende aanwijzing dat de adelaar op de kaart De Keizerin (en De Keizer) een spirituele betekenis heeft, is de variant van een dubbelkoppige adelaar op sommige decks. De dubbelkoppige adelaar is een alchemistisch symbool voor een voltooid Magnum Opus (proces van godsrealisatie). De twee koppen staan voor de versmelting van de polaire energieën/dualiteit (zie embleem rechts).
De vroegste Keizerin met een dubbelkoppige adelaar vinden we in één van de allereerste gedrukte decks, het zogenaamde Budapest-Metropolitan deck, waarvan alleen een ongesneden, ongekleurd drukvel bewaard is gebleven (linksonder).
Van latere datum zijn de twee andere kaarten hieronder. Carlo Della Rocca (rechtsonder) heeft het alchemistische symbool deels verborgen onder de hand van de Keizerin. De goede kijker ziet echter dat er tweede kop moet zitten aan de vogel. De Keizerin bevestigt de betekenis ervan door het teken van het heilige huwelijk (twee vingers tegen elkaar: 2=1) dat zij met beide handen maakt. Het feit dat de tweede kop van de adelaar is verborgen, geeft aan dat het een controversieel symbool was in die tijd.
Uit: Figuarium Aegyptiorum Secretarum (18e eeuw)
Budapest-Metropolitan deck, 16e eeuw.
Tarot d’Epinal, een reproductie van een Frans deck uit 1830.
Classic Tarot, Carlo Della Rocca, begin 19e eeuw.
De alchemie beschouwde Jezus als een alchemist die het Grote Werk in zichzelf had voltooid. Rechts een opmerkelijke illustratie van Christus als een dubbelkoppige adelaar.
Ook in de christelijke schilderkunst is het symbool van een dubbelkoppige adelaar gebruikt om te communiceren dat Jezus een kundalini-ontwaken had doorgemaakt. Helemaal rechts hiervan een voorbeeld.
Christus afgebeeld als een alchemist die het Magnum Opus (de dubbelkoppige adelaar) heeft voltooid. Uit het alchemistische manuscript: ‘Boek van de Heilige Drie-eenheid’.
Quentin Matsys, circa 1510, Rijksmuseum.
Oswald Wirth
De Keizerin van de occultist Oswald Wirth (linksonder) heeft echte vleugels. Wirth heeft de kaart verrijkt met elementen die verwijzen naar een visioen van de apostel Johannes, uit het Bijbelboek Openbaring: een kroon van sterren en een maansikkel onder haar voeten (rechtsonder).
DE VROUW, HET KIND EN DE DRAAK
1 En er verscheen een groot teken in de hemel: een vrouw, bekleed met de zon, en de maan was onder haar voeten en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren.
2 En zij was zwanger en schreeuwde het uit in barensnood en in haar pijn om te baren.
3 En er verscheen een ander teken in de hemel. En zie: een grote vuurrode draak met zeven koppen en tien hoorns. En op zijn koppen zeven diademen.
4 En zijn staart veegde het derde deel van de sterren van de hemel en wierp die op de aarde. En de draak stond voor de vrouw, die op het punt stond te baren, om haar Kind te verslinden, zodra zij Het gebaard zou hebben.
5 En zij baarde een Zoon, een mannelijk Kind, dat alle heidenvolken zal hoeden met een ijzeren staf. En haar Kind werd weggerukt naar God en naar Zijn troon.
(Openbaring 12:1-5)
Oswald Wirth Tarot (1889)
Dit zijn beelden van een kundalini-ontwaken dat Johannes doormaakt. De vrouw staat voor zijn ziel die op het punt staat het goddelijke ‘te baren’. Johannes heeft hiervoor een jarenlang louteringsproces doorgemaakt. De kroon met twaalf sterren staat voor zijn spirituele voltooiing. Het goddelijke licht stroomt ongehinderd door hem heen (zijn ziel is ‘bekleed met de zon’). Hij heeft de dualiteit/de materie (de maan) overwonnen.
De goddelijke geboorte wordt bedreigd door een grote vuurrode draak. Ook hier staat een draak voor de dierlijke driften in de mens. De kleur rood verwijst naar het eerste chakra, de energie die gericht is op onze meest basale (lees: dierlijke) behoeftes. De ijzeren staf waarmee het Kind zal hoeden, staat voor de wervelkolom van Johannes, met erin stromend de kundalini-energie.
De geboorte van dit goddelijke kind is het resultaat is van het heilige huwelijk. Ook de alchemie gebruikt het beeld van de geboorte van een kind, als onderdeel van het Magnum Opus (linksonder).
Lees meer over kundalini en de Bijbel in mijn boek ‘Kundalini-ontwaken’.
Alchemistische illustratie van het Magnum Opus (18e eeuw)
Chateau des Avenières (1917)
De Keizerin in de kapel van Château des Avenières (rechtsboven) lijkt grotendeels op de Keizerin van Oswald Wirth. Op het schild in haar hand zien we een feniks in plaats van een adelaar. Deze mythische vogel, die verrijst uit zijn as, staat in de alchemie voor het proces van spirituele wedergeboorte. De Keizerin heeft haar staf geplaatst op haar schoot/bekken, de verblijfplaats van de kundalini. In de esoterische traditie is de staf een veelgebruikt symbool voor de ontwaakte wervelkolom.
De Rider-Waite-Smith Keizerin
Arthur Waite en Pamela Colman-Smith hebben aan de Keizerin elementen toegevoegd die haar tevens een makro-kosmische betekenis geven. De RWS-Keizerin is God de Moeder: het vrouwelijke aspect van God, dat zich niet alleen in de mens bevindt (de kundalini in ons bekken), maar ook buiten de mens. Zij is de dragende, voedende energie waaruit het universum is opgebouwd.
De plaatsing van de Keizerin in de natuur verwijst naar haar makro-kosmische betekenis. Het koren op de voorgrond is een attribuut van Demeter, de Griekse godin van de landbouwgewassen en de oogst.
Op de jurk van de Keizerin zijn granaatappels afgebeeld. Zoals we al zagen bij de kaart van de Hogepriesteres, staan granaatappels, vanwege hun rode kleur en vele zaden, voor de kundalini: het ‘goddelijke zaad’ in ons bekken, ter hoogte van het eerste chakra (kleur rood).
De granaatappel speelt een belangrijke rol in de bekende Griekse mythe over de ontvoering van Persephone, de dochter van Demeter, door Hades, de god van de onderwereld. Een verhaal dat gezien wordt als een verklaring voor de wisselende seizoenen, maar dat op een dieper niveau staat voor een kundalini-ontwaken.
De Rider-Waite-Smith Keizerin (1909)
Persephone (de kundalini) wordt tegen haar wil door de god Hades meegenomen naar de onderwereld (de kundalini zit ‘opgesloten’ in het bekken). Demeter is ontroostbaar en gaat in de rouw, waardoor al het groen op aarde stopt met groeien (spirituele dorheid, geen verbinding meer met God ervaren). Zeus, de vader van Persephone, beveelt Hades om haar terug te brengen. Hades, echter, verleidt Persephone om zes zaden (bij het zesde chakra vindt het heilige huwelijk plaats) van een granaatappel te eten, waardoor ze ieder jaar een paar maanden terug moet naar de onderwereld. Persephone wordt bevrijd uit de onderwereld (het bekken) door de god Hermes, de god met de caduceus, die staat voor een kundalini-ontwaken.
Kunstenaar Frederic Leighton heeft de diepere betekenis van deze mythe verwerkt in zijn schilderij uit 1891 (rechts). We zien Hermes met in één hand de caduceus en zijn andere arm om Persephone heen; een uitbeelding van het versmelten van het mannelijke en het vrouwelijke. Deze interpretatie wordt bevestigd door de beide de handen van Persephone, die het teken van het heilige huwelijk (2=1) maken.
‘De terugkeer van Persephone’,
Frederic Leighton (1891)
Detail
Benozzo Gozzolic, 15e eeuw.
De doorzichtige sjaal van Maria loopt vanaf de granaatappel, die op de schoot ligt van het kindje Jezus naar het hoofd, de weg van de kundalini-energie naar de kruin. (Neri di Bicci, 1450)
De RWS-Keizerin zit op een oranje-rood doek en leunt tegen een oranje kussen. Deze kleuren verwijzen naar de verblijfplaats van de Keizerin (de kundalini) in de mens: in het bekken, ter hoogte van het eerste en tweede chakra (respectievelijk rood en oranje).
Deze interpretatie wordt bevestigd door de contouren van een slang op het kussen, opstijgend vanaf het bekken.
De Keizerin detail
Kundalini-slang
De Keizerin detail
Pijnappelklier
Rechts op de kaart zien we een beekje met water dat stroomt vanaf een boom, die de vorm heeft van een dennenappel (pijnappel), naar de voeten van de Keizerin. Dit water symboliseert de kundalini-energie die stroomt vanaf het bekken naar de pijnappelklier.
De kleur wit van de jurk van de Keizerin staat voor het vrouwelijke. In de alchemie staan de kleuren wit en rood voor de tegenstellingen van de dualiteit die tot een eenheid gebracht moeten worden. Vaak wordt hiervoor het beeld gebruikt van een huwelijk tussen een in het wit geklede koningin en een in het rood geklede koning (zie hieronder).
De RWS-Keizer
Uit het alchemistische manuscript Aureum Vellus (1598)
Ook de hartvorm van het schild op de RWS-kaart, en het symbool van de planeet Venus (op het schild, op het zwarte kussen, en de granaatappels), zijn elementen die verwijzen naar de dualiteit, waarvan de Keizerin één helft vertegenwoordigt:
Keizerin – keizer
Vrouwelijk – mannelijk
Venus – Mars
Hart (gevoel) – hoofd (denken)
De RWS-Keizerin staat tevens voor een voltooid spiritueel ontwaken: de scepter, de kroon met twaalf sterren, en de lauwerkrans op haar hoofd, drukken dit uit. Een scepter staat voor authoriteit/meesterschap. De scepter op deze kaart heeft bovenaan een globe (aardbol) en staat voor meesterschap over het aardse/de materie. De sterren op het hoofd van de keizerin hebben de vorm van een hexagram (zespuntige ster); het symbool dat de versmelting van de tegenstellingen uitdrukt.
De lauwerkrans (een krans van lauriertakken) verwijst naar meesterschap over de seksuele driften. Een betekenis die ontleend wordt aan de Griekse mythe van Apollo en Daphne. De god Apollo achtervolgt de riviernymph Daphne (een naam die Laurier betekent), gedreven door lusten. Wanhopig roept zij de hulp in van haar vader de riviergod Penues. Deze verandert zijn dochter in een laurierboom, waardoor zij ontsnapt aan Apollo’s aanhoudende avances. Apollo maakt van de takken van de laurierboom een krans, die vervolgens een symbool wordt voor kuisheid.
De moraal van deze mythe is dat de kundalini-energie alleen kan ontwaken en uitgroeien tot een ‘levensboom´, die reikt tot aan de kruin van de mens, als de seksuele energie wordt bewaard. Een laurierboom is het hele jaar door groen. Dit symboliseert de onsterfelijkheid van de mens na een voltooid kundalini-ontwaken.
De Thoth-Keizerin (1969)
Thoth Tarot
Ook de Thoth-Keizerin zit vol met symboliek. Volgens Aleister Crowley staat de Keizerin voor zowel het (lage) materiële als het hoogste spirituele. Haar troon van waterspiralen staat voor haar geboorte uit water; een verwijzing naar de godin Venus. Water is een vrouwelijk element, net als de maan. Op een dieper niveau verwijst een geboorte uit water naar een kundalini-ontwaken.
De lotusbloem in de rechterhand van de Keizerin is een klassiek symbool voor spirituele perfectie. De blauwe lotus werd gezien als de heiligste van alle bloemen in het Oude Egypte. Crowley noemt haar in zijn Book of Thoth: ‘de blauwe Lotus van Isis, symbool voor het vrouwelijke’.
Op het schild aan de voeten van de Keizerin zien we een dubbelkoppige adelaar. Meestal worden de koppen naar buiten gedraaid afgebeeld. Crowley heeft ervoor gekozen om ze naar elkaar toe te draaien, en een versmelting van zon en maan ertussen te plaatsen, waardoor de symboliek van eenwording wordt versterkt.
De pelikaan die haar jongen voedt met haar eigen bloed, linksonder op de kaart, is ook een klassieke metafoor, uit onder andere de alchemie en het christendom. Crowley zelf legt dit uit als Moeder Natuur die haar kinderen (ons) voedt. In het christendom staat de zichzelf verwondende pelikaan voor de zelfopoffering van Christus voor het heil van de mensheid. In de alchemie staat de pelikaan voor de zelfopoffering van de spirituele aspirant: de opoffering van het ego – en het lijden dat hiermee gepaard gaat – om het goddelijke te realiseren.
Conclusie
Als vrouwelijk aspect van God bevindt de Keizerin zich zowel in ons bekken (de kundalini-energie), als in de totale schepping. Als we om ons heen kijken is alles wat wij kunnen zien, en alles wat groeit en bloeit, ‘de Keizerin’.
De Keizerin staat tevens voor de ‘voltooiing van de natuur’. De alchemie ziet de natuur/de mens als niet ‘af’. Een proces van sublimatie (vergoddelijking) is nog nodig (het Magnum Opus). De kroon en scepter van de Keizerin staan voor een voltooid proces van transformatie en voor meesterschap over het aardse/dierlijke.
Rechts: De Keizerin bereiken is niet gemakkelijk, zoals deze alchemistische illustratie prachtig in beeldtaal laat zien: hiervoor moet een steile berg met doornstruiken beklommen worden.
Brighid, de moedergodin van Ierland.
The Tarot of the Golden Serpent
(Sebastian Haines, 2009, www.thegamecrafter.com/games/tarot-of-the-golden-serpent)
Een kaart vol met treffende symbolen die zowel de aardse als de spirituele kant van de Keizerin tot uitdrukking brengen, inclusief een mystieke roos en een scepter met Cupido; symbool voor de (goddelijke) liefde, die aan de basis ligt van de hele schepping.
The Fairytale Tarot
(Yoshi Yoshitani, 2019, www.yoshiyoshitani.com)
Maria is hier afgebeeld als ‘Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe’, één van haar katholieke titels. In de symbolische laag van de Bijbel personifieert Maria zowel het vrouwelijke in de mens, als het vrouwelijke aspect van God (de kundalini), net zoals de Keizerin van de Tarot. Een voorbeeld is haar aanwezigheid bij de Bruiloft in Kana (een metafoor voor het heilige huwelijk), waar Jezus water in wijn verandert (een metafoor voor godsrealisatie). Lees meer in mijn boek ‘Ecce Homo, de beeldtaal van de Bijbel’.
Mythical Tarot
(Kayti Welsh-Stewart, Ravynne Phelan, 2016,
www.ravynnephelan.com, www.animantras.com)
De Keizerin wordt omringd door de vijf elementen uit de Chinese filosofie: hout, vuur, aarde, metaal en water. Op haar kleed staan symbolen die verwijzen naar haar spirituele betekenis: een (levens)boom, de zon en de maan, en een waterstroom. In haar handen houdt zij een ei: symbool voor vruchtbaarheid en (weder)geboorte.
Rich Black Tarot
(Rich Black, 2019, www.rblack.org)
De schoonheid en vruchtbaarheid van de natuur worden kernachtig uitgedrukt door het beeld van een bloem met vlinder, en de zon. Een vlinder is tevens een klassiek symbool voor transformatie.
Tarot of the Wild Unknown
(Kim Krans, 2012, www.thewildunknown.com)
Een kaart met mooi gekozen, krachtige symboliek. De boom staat voor de (groeikracht van de) natuur, maar kan ook worden geïnterpreteerd als een ‘levensboom’: de ‘kundalini-boom’ die in de mens groeit vanaf het bekken naar de kruin. De kleur rood suggereert (kundalini-)vuur. De maan is een symbool voor het vrouwelijke en voor de dualiteit.
Emblemata Tarot
(Morena Poltronieri, 2018)
Deze kaart is een reproductie van een 16e eeuws alchemistisch embleem.
Dit artikel is gepubliceerd in Paravisie Magazine (mei ’19). Copyright Anne-Marie Wegh 2019
Het meest recente boek van Anne-Marie:
Maria Magdalena, auteur van het vierde evangelie
Foto’s Châteaux de Avenières: http://hermetism.free.fr/Avenieres
